گس فی چیست؟ توضیح ساده گس فی همراه با مثال

گس فی اتریوم چیست؟ و هزینه گس فی اتریوم چگونه محاسبه می‌شود؟ قیمت اتریوم چه تاثیری بر گس فی اتریوم دارد؟ 

اگر شما هم تاکنون با هزینه انتقال در شبکه اتریوم دسته پنجه نرم کرده  و درد هزینه‌های سنگین گس فی را چشیده باشید یا تازه با اتریوم آشنا شدید و در مرحله کسب دانش باشید، احتمالاً از خود پرسیده‌‎اید که “گس فی چیه؟ و هزینه گس فی اتریوم چجوری محاسبه میشه؟” 

ما در این مقاله به زبانی ساده به شما توضیح خواهیم داد که گس فی چیست و چرا برای بقای اکوسیستم غیر متمرکز اتریوم لازم است.

در این مقاله در فصل اول به سراغ توضیح گس فی اتریوم به زبان ساده و در قالب یک مثال می‌رویم و سپس در بخش بعدی به سراغ دو مثال عملی از محاسبه گس فی اتریوم خواهیم رفت و در بخش آخر نیز به شما یاد خواهیم داد که چگونه با استفاده از ابزار اتر اسکن در پرداخت کارمزدهای اتریوم صرفه جویی کنید.

فهرست مقاله

• گس فی اتریوم به زبان ساده و در قالب یک مثال
• مثالی از محاسبه هزینه گس فی اتریوم
• آموزش مشاهده گس فی اتریوم با ابزار gas tracker
• جان کلام

gas fee چیست؟ گس فی اتریوم به زبان ساده و در قالب یک مثال

پیش از آن که شروع به پاسخ دهی به سوال gas fee چیست برویم، بیاید یک بار این کلمات را که به صورت فینگلیش نوشته و بیان می‌شود را به معنای فارسی برگردانیم.

کلمه ترکیبی gas fee ethereum –گس فی اتریوم– از سه جزء تشکیل شده است:

• gas: برخلاف سرزمین مادریمان در اکثر کشورهای دنیا برای واژه بنزین از کلماتی مثل گس و پترول استفاده می‌کنند و واژه بنزین ریشه آلمانی دارد. 
• fee: هزینه
• ethereum:  اتریوم هم که معرف حضور شما هست، فقط توجه کنید که منظور شبکه اتریوم است نه ارز اتر (eth). البته اگر نمی‌دانید که دقیقاً هدف و کاربرد شبکه اتریوم چیست، پیشنهاد می‌کنیم مقاله اتریوم چیست را بخوانید.

اگر بخواهیم عین به عین کلمه گس فی اتریوم را به فارسی بازگردانیم، به چنین چیزی خواهیم رسید: هزینه سوخت شبکه اتریوم

به زبان ساده گس فی، مبلغی است که شما برای انتقال ارز در داخل شبکه اتریوم باید به شبکه اتریوم پرداخت کنید.

حال بیایید با یک مثال خیلی رایج (مثالی که خود داکیومنت اتریوم به آن متوسل شده است)، ذهنمان را به مفهوم واقعی گس فی نزدیک‌تر کنیم.

مثالی برای درک هزینه گس فی اتریوم

تصور کنید که شما یک خودرو در اختیار دارید و قرار است از مشهد به تهران حرکت کنید. شما برای این سفر نیاز به چیزهای مختلفی دارید که پایه‌ترین آن سوخت خودرو است.

حقیقت این است که اگر ساک سفری همراه نداشته باشید بازهم می‌توانید به تهران بروید ولی بدون بنزین داخل باکتان راه به جایی نخواهید برد.

فرض را بر این می‌گیریم که خودروی شما در هر 100 کیلومتر 10 لیتر سوخت مصرف می‌کند و برای فاصله 900 کیلومتری مشهد تا تهران نیاز به 90 لیتر بنزین دارد.

حال اگر بنزین را هر لیتر 3000 تومان در نظر بگیریم شما به 270 هزار تومان پول برای بنزین نیاز دارید.

مسئله ساده است! هزینه رفتن به تهران برای شما در کمترین حالت 270 هزار تومان خواهد بود.

حال اگر در جیبتان 250 هزار تومان پول داشته باشید و دل به جاده بزنید، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالاً جایی در 30 کیلومتری تهران متوقف خواهید شد. در این حالت شما به تهران نرسیده‌اید و 250 هزارتومانی که هزینه کرده‌اید نیز به شما باز نخواهد گشت. (اسم این حالت را هزینه از دست رفته می‌گذاریم و کمی بعد به آن باز خواهیم گشت.)

داستان گس فی اتریوم نیز چیزی شبیه به این است، شما برای این که بتوانید از شبکه اتریوم (بخوانید ماشین اتریوم) استفاده کنید و یک کار مشخص را انجام دهید (مثلاً انتقال یک توکن erc-20) نیاز به صرف هزینه برای سوخت دارید. (به هرحال زندگی خرج دارد و اعتبارسنج‌های شبکه اتریوم نیز حق حیات دارند.)

بیایید یک مقدار با دید ریاضی به داستان نگاه کنیم:

از لحاظ معنایی می‌توانید این دو فرمول را با هم مقایسه کنید. اما برای این که بهتر متوجه موضوع شوید حتما باید دو بخش بعدی را بخوانید.

توضیح متغیر‌های گس فی اتریوم به زبان ساده

در این بخش نیز قصد داریم مفهوم گس فی را به زبان ساده بیشتر بشکافیم، به همین خاطر به سراغ توضیح متغیرهای آن رفتیم.

حد گس (gas limit) یا مقدار سوخت مورد نیاز برای هدف

در مثالی که زدیم دو شرط اساسی داشتیم:

1. مصرف خودرو در هر 100 کیلومتر 10 لیتر است.
2. هدف ما رفتن از مشهد به تهران است.
   

حال بیایید دو حالت را  که در آن شروط متفاوت هستند در نظر بگیریم:

حالت یک: ماشین متفاوت باشد

مصرف خودروی ما برای هر 100 کلیومتر 12 لیتر است و هدف همچنان مشهد به تهران است، در این حالت حداقل هزینه سوخت ما 324 هزار تومان است.

حالت دو: هدف متفاوت باشد

مصرف سوخت را همان 10 لیتر در نظر بگیرید ولی هدف رفتن از مشهد به شاهرود باشد؛ در این حالت حداقل هزینه سوخت ما 150 هزار تومان است.

برای هزینه گس فی در شبکه اتریوم نیز شما با چیزی مانند این دو حالت روبرو هستید. شما با دو فاکتورِ نوع قرارداد و هدف سروکار دارید.

هر چقدر هدف پیچیده‌تر باشد شما باید هزینه سوخت بیشتری را پرداخت کنید. مثلاً هزینه ایجاد و فروش یک nft و یا وام دهی با هزینه یک کار ساده مثل انتقال اتر در شبکه متفاوت است.

همچنین هزینه گس فی اتریوم در پروتکل‌های مختلفِ شبکه اتریوم با یکدیگر متفاوت است، مثلاً پروتکل erc-20 هزینه متفاوتی با erc-721 دارد. (که البته این اختلاف قابل صرف نظر کردن است!) 

در کل می‌توان گس لیمیت را با توجه به متغیرهایی که در بالا ذکر شد، برابر با حجم سوخت مورد نیاز برای یک سفر دانست؛ اما برگردیم به عبارت هزینه از دست رفته.

هزینه از دست رفته در اتریوم نیز وجود دارد. اگر شما مقدار هزینه گس فی اتریوم را پایین‌تر از حد گس لیمیت اتریوم پرداخت کنید پول شما از بین می‌رود اما تراکنش شما انجام نمی‌شود. درست مثل زمانی که 250 هزار تومان پول بنزین می‌دهید اما به تهران نمی‌رسید و در میان زمین و زمان گیر می‌کنید!

خبر خوب این است که قرار نیست مثل داستانِ ما تراکنش و دارایی شما در میان زمین و زمان‌گیر کند، مبلغی که قصد انتقال آن را داشتید به شما بازگردانده می‌شود اما هزینه گس فی، خیر.

قیمت گس (gas price) یا هزینه سوخت چگونه تعیین می‌شود؟

در مثال فرضی قیمت بنزین به وسیله شرکت ملی نفت ایران که یک شرکت دولتی است تعیین می‌شود و تغییر آن مستلزم پرداخت هزینه‌های سنگین خواهد بود.

ولی در شبکه اتریوم، قیمت گس (gas price) تابعی از عرضه و تقاضاست و عرضه-تقاضا در این شبکه با نوسان در تعداد تراکنش‌های کل شبکه تغییر می‌کند.

به عنوان مثال در اوج روزهای خوب بازار هزینه گس اتریوم به 36 دلار رسیده بود. (البته این نکته هم که عرضه و تقاضا در شبکه اتریوم به قیمت گس ختم می‌شود خود جای بحث دارد که صحبت درباره آن در این مقاله نمی‌گنجد.)

همانطور که می‌دانید، واحد پولی شبکه اتریوم، اتر (eth) است. قیمت یک واحد گس در شبکه اتریوم به وسیله اتر پرداخت می‌شود، اما قیمت اتریوم بسیار زیاد است و برای پرداخت گس فی از واحدهای کوچکتر اتر استفاده می‌شود. 

برای پرداخت هزینه گس اتریوم، از واحد gwei  استفاده می‌شود که هر واحد آن معادل 0.000000001 اتر است.

نکته‌ای که باید درباره قیمت گس (gas price) بدانید این است که یک قیمت مشخص برای آن مطرح نیست و همیشه قیمت گس در یک کرانه قیمتی (مثلاً بین 1 الی 15 gwei) در دسترس است.

البته اتریوم به صورت کامل هم در چارچوب مثال مشهد-تهران جای نمی‌گیرد و چند نکته استثنا هم برای آن وجود دارد. مثلاً نکته‌ای که در اینجا می‌توان بیان کرد این است که اگر شما بیشتر از نیاز خود در مسیر بنزین بزنید، هزینه پرداخت شده بابت بنزین اضافه به کارت شما بازنمی‌گردد؛ در حالی که اگر بیشتر از سطح تقاضای شبکه گس لیمیت تعیین کنید، هزینه اضافی به شما باز خواهد گشت.

تا به اینجا سعی کردیم با یک مثلا انتزاعی به این سوال پاسخ دهیم که گس فی چیست؟ اما بیایید کمی از فضای مثال و توضیحات انتزاعی فاصله بگیریم و یک مثال واقعی را با هم مرور کنیم.

مثالی از محاسبه هزینه گس فی اتریوم

در این بخش ما با هم دو مثال ملموس‌تر را با تکیه بر اعداد و حالات واقعی مرور خواهیم کرد. ابتدا بیایید به این سوال پاسخ دهیم که شیوه کلی انتقال اتر و محاسبه آن چگونه است؟

محاسبه فی اتریوم: چگونه گس فی اتریوم را تنظیم کنیم؟

تصور کنید می‌خواهید 100 تتر را در بستر اتریوم منتقل کنید. شما باید ابتدا در کیف پولی که می‌خواهید این کار را انجام دهید سه مقدارِ انعام، میانگین قیمت گس و گس لیمیت را وارد کنید.

در این مثال ما فرض را بر این می‌گیریم که میانگین قیمت گس 16 gwei است، یعنی هزینه گس فی 0.000000015‬ اتر است که با احتساب اتریوم 1,000 دلاری می‌شود 0.000015 دلار!

دو نکته را توجه کنید: 

• در پاراگراف قبل فقط درباره قیمت هر واحد گس (gas price) صحبت کردیم نه گس فی (gas fee)، صرفاً به این خاطر یادآوری می‌کنیم که ممکن است این دو را با هم اشتباه بگیرید.
• همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم قیمت گس در شبکه اتریوم تابع عرضه و تقاضاست و شما می‌توانید قیمت بالاتری را به اعتبارسنج‌ها پیشنهاد دهید تا آن‌ها شما را در اولویت قرار دهند یا می‌توانید به آن‌ها انعام بپردازید.

همانطور که گفتیم اگر در لحظه میانگین قیمت گس 16 gwei باشد و ما برای انتقال مقداری تتر در شبکه erc-20 نیاز به 54128 واحد گس برای گس لیمیت داشته باشیم، چنین فرمولی را خواهیم داشت.

در فرمول بالا، 1000 نشان دهنده قیمت هزار دلاری یک اتر است و 0.000000001 نشان دهنده واحد gwei است.

مبلغ دلاری که ما در این جا برای کارمزد انتقال تترها خواهیم پرداخت 0.86 دلار است.

جالب است بدانید پایین‌ترین گس لیمیت در اتریوم مربوط به انتقال خود ارز اتر است (21000 واحد) و به طور معمول شما باید برای ارزهای دیگر که بر روی شبکه erc20 قرار دارند 54128 واحد گس لیمیت را در نظر بگیرید.

در بخش بعدی به صورت موردی به نحوه تعیین کارمزد اتریوم در تراست ولت خواهیم پرداخت.

کارمزد اتریوم در تراست ولت

تصور کنید که دارا می‌خواهد 2500000 هزار شیبا اینو را در شبکه اتریوم به سارا منتقل کند. (بلی همین قدر کلیشه‌ای!)

دارا این توکن‌های شیبا مبتنی بر شبکه erc-20 را در کیف پول تراست والت خود نگه داشته است و قصد انتقال آن را دارد. 

دارا به سراغ کیف پول می‌رود و مراحل زیر را انجام می‌دهد.

مطالب مرتبط:برای مطالعه بیشتر در مورد شبکه erc-20 و توکن‌های این شبکه به مقاله لیست توکن های erc20 مراجعه کنید

1. بر روی گزینه ارسال (send) کلیک می‌کند.
2. آدرس کیف پول سارا را در قسمت آدرس مقصد بارگذاری می‌کند.
3. مقدار 2500000 شیبا را وارد می‌کند.
4. از نوار بالای ترانسفر بر روی گزینه advanced کلیک می‌کند.
5. انعام ماینر را وارد می‌کند. (در ادامه به این مورد خواهیم رسید)
6. بالاترین نرخی که مد نظر دارد برای یک واحد گس بپردازد وارد می‌کند. (در این مثال 15gwei است.)
7. گس لیمیت را چک می‌کند (گس لیمیت در تراست و برای شیبا به صورت ثابت از طرف خود کیف پول اعلام می‌شود)
8.  ذخیره (save) را می‌زند.
9. در ادیت نهایی تراست به شما می‌گوید که هزینه شبکه (گس فی) این انتقال 0.93 دلار است.

بعد از این که دارا تایید را بزند تراکنش انجام می‌شود.

جالب این است که شما به هیچ عنوان لازم نیست که حساب کتاب کنید، کیف پول‌ها خودشان برایتان این کار را انجام می‌دهند.

امیدواریم که تا به اینجا به صورت کامل پاسخ سوال گس فی چیست ؟ را گرفته باشید. ما در بخش بعدی که بخش آخر هم هست برای شما خواهیم گفت که چگونه به صورت آنلاین به مشاهده گس فی اتریوم بپردازید.

آموزش مشاهده گس فی اتریوم با ابزار gas tracker

ساده‌ترین کاری که می‌توانید برای صرفه جویی در هزینه ارسال اتریوم انجام دهید، این است که روزانه سایت‌های مرجع برای اطلاع رسانی هزینه گس فی را چک کنید و در زمانی که هزینه‌ها برایتان به صرفه شد، برای انتقال دارایی خود اقدام کنید.

یکی از این سایت‌ها که می‌توانید در آن به صورت روزانه و آنلاین هزینه گس اتریوم را چک کنید سایت etherscan و ابزار معروف آن یعنی gastracker است.

ما در این مقاله به صورت خیلی ساده شیوه خواندن داشبورد این ابزار را خواهیم آموخت.

شما همیشه می‌توانید در این ابزار گس را در سه high | average| low  مشاهده کنید، در زیر هر حالت یک عدد را می‌توانید ببینید که به شما می‌گوید نرخ قیمت یک واحد گس برای آن حالت چقدر است. اما قیمت گس فی اتریوم تنها چیزی نیست که می‌توانید در این داشبورد ببینید.

متغیر base چیست؟

کارمزد پایه یا base fee کمترین هزینه‌ای است که می‌توان برای یک تراکنش پرداخت کرد و در واقع هزینه ایجاد یک بلاک است. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم بیس فی چیزی مثل بلیت ورود به شهربازی است.

شما زمانی که به شهربازی وارد می‌شوید باید یک هزینه‌ای را بابت ورود بدهید و بسته به این که بخواهید وسایل مختلف سوار شوید باید این هزینه را افزایش دهید، اگر شما تنها وارد شهربازی شوید و هیچ وسیله‌ای را استفاده نکنید آیا به هدفتان که لذت بردن از وسایل بازی بوده است رسیده‌اید؟ خیر

در شبکه اتریوم نیز چنین چیزی صادق است، بیس فی هزینه‌ای است که باید بدهید که شما را به بلاک راه بدهند اما تراکنش شما با پرداخت بیس فی انجام نمی‌شود.

هزینه بیس فی در شبکه اتریوم به جیب اعتبار سنج‌ها نمی‌رود بلکه به صورت مستقیم سوزانده می‌شود تا اقتصاد شبکه اتریوم تنظیم شود.

پس سوال اینجاست که محرک اقتصادی اعتبارسنج‌ها چیست؟ یا به قول معروف «سودِش کوجس؟»

متغیر priority چیست؟

در واقع چیزی که شما بر روی بیس فی به اسیلاتور (اعتبارسنج‌های شبکه اتریوم) پرداخت می‌کنید نامش اولویت (priority) است.

متغیر اولویت، هر چقدر بالاتر باشد تراکنش شما در شبکه برای اعتبارسنج‌ها شیرین‌تر خواهد بود و تراکنش شما برای آن‌ها در اولویت قرار خواهد گرفت.

حداقل مقدار اولویت 1 gwei است و بالاترین مقدار آن نیز به شلوغی شبکه بر می‌گردد و مقدار مشخصی ندارد.

همانطور که برای گس فی یک فرمول ارائه کردیم، اینجا و بعد از مشخص شدن متغیرهای عرضه و تقاضا یک فرمول هم برای قیمت گس مشخص می‌کنیم:

base +priority +tip = gas price

تخمین کلی گس فی

در پایین هر حالت این سایت یک تخمین از مقدار دلاری قیمت گس و زمان انجام تراکنش در آن حالت را نشان می‌دهد. مثلاً استفاده از میانگین قیمت گس در تصویر بالا برای شما 28 سنت در هر واحد هزینه خواهد داشت و زمان انجام تراکنش هم بین 0 ثانیه و 3 دقیقه متغیر است.

جدول هزینه تخمینی تراکنش

این جدول هزینه استفاده از شبکه اتریوم را برای امور رایجی مثل انتقال تتر و یا سواپ در یونی سواپ و سوشی سواپ به شما نشان می‌دهد.

confirmation time x gas price

در این بخش شما می‌توانید میانگین زمانی انجام تراکنش را برای هر قیمت مشاهده کنید.

گس سوزها (gas guzzlers )

بخش گس سوزها قسمتی است که می‌توانید در آن 50 کوره‌ برترِ گس سوزی  را به صورت لحظه‌ای مشاهده کنید.

این گس سوزها شامل صرافی‌های غیرمتمرکز، بازی‌ها، انتقال توکن و هر چیزی که قابل انجام بر روی شبکه اتریوم است می‌شود.

مصرف کنندگان گس (gas spenders)

این جدول شامل 50 مصرف کننده برتر گس در لحظه می‌شود، کسانی که بیشترین هزینه را برای گس فی پرداخته اند.

کلام آخر در باره گس فی اتریوم

از آنجایی که اتریوم یک اکوسیستم غیر متمرکز است، باید بتوانیم برای سرپا ماندن این اکوسیستم مشوق‌هایی برای شرکت کنندگان پیدا کنیم. گس فی اتریوم همان مشوق اصلی این شبکه است که بخشی از آن به عنوان پاداش به  اعتبار سنج‌های شبکه اتریوم پرداخت می‌شود، به همین خاطر شما می‌توانید به گس فی به عنوان مالیات شبکه اتریوم نگاه کنید.

یادتان باشد پرداخت گس فی اجتناب ناپذیر است و اگر نمی‌خواهید گس فی اتریوم را که نسبت به رقبایش بالاتر است پرداخت کنید، باید قید کیفیت شبکه آن را بزنید و از شبکه‌های دیگر مثل ترون یا کاردانو استفاده کنید.

امیدواریم این مقاله توانسته باشد به خوبی شما را راهنمایی کند، اگر تجربه مفیدی هزینه گس فی اتریوم در زمینه پرداخت گس فی داشتید، خوشحال خواهیم شد که آن را در کامنت‌های این مقاله با ما در میان بگذارید.

مقالات مرتبط با مقاله گس فی چیست

• همانطور که احتمالا آگاه هستید، یکی از ارزهایی که در سال 2023 یک بول ران اساسی را داشت، بیت کوین کش بود. با رشد بیت کوین کش بسیار به سراغ سرمایه گذاری بر روی این ارز دیجیتال رفتند. ما در یک مقاله مفصل اتریوم و بیت کوین کش را از نظر ارزش سرمایه گذاری با هم مقایسه کردیم، مطالعه این مقاله می‌تواند  به شما دید بهتری برای سرمایه گذاری بر روی هر کدام از این ارزها بدهد. بیت کوین کش یا اتریوم؟ مقایسه فیل و فنجان روی ترازو!
• اگر شما هم در سالهای اخیر چیزی در مورد کلاهبرداری‌های مختلفی که با استفاده از نام اتریوم انجام شده است شنیده‌اید، توصیه می‌کنیم مقاله کلاهبرداری اتریوم را مطالعه کنید تا در این باره بیشتر آگاه شوید و در دام شیادان نیفتید.
• وایت پیپر اتریوم چیست؟ توضیح اتریوم به زبان ساده. در این مقاله از همتاپی قصد داریم به صورت ساده و همه فهم، خلاصه وایت پیپر اتریوم را شرح دهیم. ما در روش خود به مهم‌ترین موارد مطرح شده در این وایت پیپر می‌پردازیم.
• از بدو پیدایش تا به امروز بر سر اتریوم چه آمده است؟ پاسخ آن را در مقاله تاریخچه اتریوم؛ تاریخچه قیمت اتریوم و فرازونشیب‌های آن پیدا کنید.
• خالق اتریوم کیست؟ شناخت او چه تاثیری بر آینده مالی شما در بازار ارزهای دیجیتال دارم؟ با همراه باشید تا کمی بیشتر با خالق اتریوم یعنی ویتالیک بوترین آشنا شوید.
• بیت کوین یا اتریوم؟ کدام ارز دیجیتال برای سرمایه گذرای بهتر است؟ ما در مقاله تفاوت بیت کوین و اتریوم به صورت کامل به شباهت‌ها و اختلاف‌های این دو ارز دیجیتال رهبر بازار پرداخته‌ایم.