پشتوانه بیت کوین چیست؟ به چه اعتباری باید بیت کوین بخریم؟

برخی از مردم می‌گویند بیت کوین نمی‌تواند جایگزین پول باشد، چون هیچ پشتوانه‌ای ندارد. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده‌ باشد که حقیقتاً “پشتوانه بیت کوین چیست؟”  شما چطور فکر می‌کنید؟ نظر شما چیست؟ بیت کوین چه پشتوانه‌ای دارد؟

در ادامه با ما همراه باشید تا علاوه بر صحبت درباره پشتوانه بیت کوین، نکاتی را در مورد ارزهای دارای پشتوانه بیان کنیم.  اما با توجه به قدمت طولانی‌تر ارزهای دارای پشتوانه بهتر است کارمان را با آن‌ها شروع کنیم.

فهرست مطالب

• ارز دارای پشتوانه به چه معناست؟
  • ارزهای فیات؛ اولین ارزهای بدون پشتوانه
• حالا اصلا چرا ارزها دارای پشتوانه می‌شدند؟
• سوال اصلی؛ بالاخره پشتوانه بیت کوین چیست؟
  • ارزش طلا از چه چیز نشات می‌گیرد؟
• کدام ویژگی‌ها به بیت کوین ارزش می‌بخشد؟
  • آیا کار جعل بیت کوین امکان‌پذیر است؟
  • کاربردپذیری (سودمندی)
  • کمیابی، بیانگر ارزش ذاتی بیت کوین
  • هزینه نهایی تولید؛ عاملی دیگر برای ارزش ذاتی و پشتوانه بیت کوین

  • اثر شبکه‌ای بیت کوین را در ذهن و دل مردم پرقدرت نگه می‌دارد

• مقایسه طلا، ارز فیات و بیت کوین
• سخن پایانی

ارز دارای پشتوانه به چه معناست؟

ارز دارای پشتوانه نوعی از ارز است که به صورت تضمینی با مقدار از پیش تعیین‌شده دارایی دیگری مبادله می‌شود.

فرض کنید پشتوانه یک ارز طلا باشد. در این صورت برای اینکه بتوان با آن ارز معامله کرد، باید مقداری از آن ارز معادل مقدار مشخصی طلا باشد. مثلاً ۱۰۰ واحد از آن ارز را می‌توان با یک اونس طلا معادل دانست.

 همانطورکه گفتیم متداول‌ترین دارایی‌ها برای پشتیبانی یک ارز، طلا و نقره هستند. البته باید بدانید یک ارز می‌تواند با هر چیزی پشتیبانی شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم درباره ارزش ذاتی و پشتوانه بیت کوین زود قضاوت نکنید.

 دلار آمریکا از سال ۱۸۷۹ دارای پشتوانه طلا بود. بخش زیادی از بهره‌گیری از طلا به عنوان پشتوانه به دلیل قابل‌معاوضه بودن آن و همچنین کمیابی طلا بود.

البته ارزها می‌توانند توسط یک ارز دیگر هم پشتیبانی شوند. در این صورت ارز مذکور به عنوان یک “ارز ثابت” شناخته خواهد شد. یک ارز تا زمانی می‌تواند به عنوان پشتوانه ارزهای دیگری شناخته شود که همیشه ارزش آن حداقل به اندازه‌ای باشد که بتوان با آن معامله کرد‌. در چنین حالتی اگر زمانی مردم اعتماد خود را نسبت به ارزش ارز ثابت از دست دهند، ارزهای پشتوانه و نیز سایر ارزها به‌ راحتی اعتبار خودشان را از دست خواهند داد. چنین شرایطی زمینه را برای ایجاد بازارهای سیاه و تغییرات عمده در قیمت ارزهای ثابت به وجود می‌آورد.

ارزهای فیات؛ اولین ارزهای بدون پشتوانه

اینکه پول‌های کاغذی توسط طلا و یا سایر ارزها پشتیبانی می‌شدند، مشکلاتی را برای دولت‌ها به همراه داشت. مثلا در زمانی که طلا پشتوانه پول‌های کاغذی بود، دولت‌ها تنها بر اساس اندوخته‌ی طلای خود، امکان چاپ پول را داشتند و نمی‌توانستند از سایر عوامل موثر بر اقتصاد برای چاپ پول استفاده کنند. این مسئله سبب می‌شد تا دولت‌ها نتوانند در زمان بحران، عملکرد و کنترل خوبی بر پول خود داشته‌ باشند.

مشکلات پیش آمده، سبب شد تا در سال 1971 رئیس جمهور وقت آمریکا، رسما ارزهای فیات را به عنوان جانشین استاندارد طلا به جهانیان معرفی کند.

ارزهای فیات که همان سکه و پول‌های کاغذی بدون ارزش فیزیکی هستند، هیچ پشتوانه‌ای ندارند. این ارزها، که واحد پول کشورهای مختلف هستند، اعتبار خود را با توجه به میزان ثبات اقتصادی کشور به دست می‌آورند. همچنین میزان عرضه و تقاضای مردم برای این ارزها، بر اعتبار آن‌ها تاثیر مستقیم دارد.

حالا اصلا چرا ارزها دارای پشتوانه می‌شدند؟

ارزها برای اینکه بتوانند ارزش خود را حفظ کنند به پشتوانه نیاز داشتند. حفظ ارزش ارز به این علت ضرورت داشت که دولت‌ها برای اداره امور مملکتی نیازمند آن بودند. ارزهایی که دارای پشتوانه مناسب و در نتیجه ارزش باثبات نبودند، سبب می‌شدند تا مردم نتوانند به راحتی از آن‌ها استفاده کنند.

دولت‌ها متوجه شدند یکی از روش‌ها برای حفظ ارزش پول خود دستیابی به دارایی‌هایی است که پشتوانه پرقدرت‌تری داشته باشند. علاوه بر این مورد، دولت‌ها باید تمام تلاش خودشان را می‌کردند تا مردم نسبت به ارزهای دولتی اعتماد کامل پیدا کنند. به این ترتیب ارزش ذاتی ارزها حفظ خواهد شد.

یکی از مسائلی که سبب می‌شود تا ارزش پول دولت‌ها کاهش یابد، چاپ بیش از حد ارز است. وقتی یک ارز بیش از حد چاپ شود به دلیل اینکه پشتوانه‌ای برای خود ندارد تورم ایجاد می‌شود. در گذشته ارزهایی که دارای پشتوانه مناسبی بودند، در برابر تورم محافظت می‌شدند.

سوال اصلی؛ بالاخره پشتوانه بیت کوین چیست؟

هیچ چیز. بله درست است؛ جواب سوال پشتوانه ارز بیت کوین چیست، “هیچ چیز” است. البته این مورد را اگر ما هم نمی‌گفتیم خود شما، دیر یا زود متوجه می‌شدید. چون بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز، توسط هیچ شخص یا گروهی کنترل نمی‌شود. به همین دلیل هیچ کس نمی‌تواند درباره پشتوانه بیت کوین صحبت کند و یا وعده خاصی به مردم بدهد. البته همین‌جا تصریح می‌کنیم که نداشتن پشتوانه به معنی بی‌ارزش بودن بیت کوین نیست.

[برای درک پاراگراف بالا، توصیه می‌کنیم حتما  به مقاله بیت کوین چیست مراجعه کنید]

همانطور که در چند سطر قبل توضیح دادیم، اکثر ارزهای جهانی، یعنی ارزهای فیات، هیچ پشتوانه‌ای ندارند. شاید خالی از لطف نباشد که ذکر کنیم اقتصاد جهانی هنوز از ارزهای فیات بدون پشتوانه برای انجام معاملات روزانه خود استفاده می‌کند.

 البته شاید بهتر باشد به یک دلیل در مورد ارزش ذاتی و پشتوانه بیت کوین، آن را با ارزهای فیات مقایسه نکنیم. اینکه ارزهای فیات اگرچه هیچ پشتوانه‌ فیزیکی ندارند، اما توسط دولت و در کنترل بانک مرکزی صادر می‌شوند.

 به همین دلیل بهتر است بیت کوین را با دارایی‌های دیگری مقایسه کنیم که توسط یک مرجع متمرکز مرکزی صادر نشده‌اند. مثلاً فلزهای گران‌بهایی مثل طلا و نقره که ارزش خود را از ذات خودشان می‌گیرند و نه ساز و کار و عملکرد دولت‌ها! 

 به خودی خود داشتن یک اونس طلا به شما این حق را نمی‌دهد که آن را با دارایی ارزشمند دیگری مبادله کنید. بلکه طلا به این دلیل ارزشمند است که ذات آن دارای ارزش است. شاید بهتر باشد ارزشمندی ذات طلا را با ارائه برخی از دلایل کاملا منطقی و تاریخی بیان کنیم.

ارزش طلا از چه چیز نشات می‌گیرد؟

طلا از جمله فلزات گرانبهایی است که از دیرباز در بین انسان‌ها محبوبیت بسیار زیادی داشته‌ است.  موارد زیر از جمله علل ارزشمندی طلا هستند:

• کمیابی
• تقاضای بالا

دو مورد بالا را می توان تا حد زیادی با هم در ارتباط دانست. کمیاب بودن طلا سبب شده است تا تقاضا برای داشتن آن همواره زیاد باشد. 

• کاربردهای فراوان

جواهرسازی و موارد مربوط به آن، تنها یکی از موارد کاربرد طلا است. خواص این فلز گرانبها به قدری پیچیده و در عین حال خارق العاده است که از آن در موارد دندان‌پزشکی، وسایل الکترونیکی و حتی هوافضا استفاده می‌شود.

 به همین خاطر مردم معمولاً درباره بی‌ارزش شدن طلای خود نگران نیستند. رفتار یکسان بازار در طول سال‌های دراز، ثابت کرده‌است که طلا همواره ارزش دارد. مشابه با طلا، ارزش ذاتی و پشتیبانی بیت کوین هم به تقاضای مربوط به آن مرتبط است. به همین دلیل است که می‌گوییم این ارز دیجیتال برای حفظ ارزش خود نیاز به پشتیبانی دیگری ندارد.

حالا که در مورد ارزشمندی بیت کوین صحبت کردیم بهتر است دلیل این ادعا را هم بیان و بررسی کنیم.

کدام ویژگی‌ها به بیت کوین ارزش می‌بخشد؟

 حالا که به پرسش پشتوانه بیت کویین چیست پاسخ دادیم، باید بدانیم بیت کوین چطور می‌تواند برای خود ارزشی فراهم کند. برای این منظور بهتر است دوباره تصریح کنیم بیت کوین نه حمایت مقام‌های دولتی کشورهای مختلف را دارد، نه شرکت‌های فین تک ( شرکت‌هایی که با تکیه  بر استفاده از تکنولوژی‌های روز، سعی می‌کنند خدمات مالی را به شکل کارآمدتری ارائه دهند) برای آن تبلیغات انجام می‌دهند. بیت کوین یک شبکه غیر متمرکز و تشکیل‌شده از گره‌های ارز دیجیتال (node) مستقل است، که مسئولیت تایید تراکنش‌های مبتنی بر اجماع را در شبکه بیت کوین بر عهده دارند.

 از همین‌رو مسئولیت تمامی تراکنش‌هایی که در این شبکه انجام می‌شوند، به صورت کاملاً مستقل بر عهده افراد است.

 با همه این تفاصیل، ارزهای دیجیتال و از جمله بیت کوین برخی از ویژگی‎های یک سیستم ارزی فیات را دارند‌. بیت کوین کمیاب است و نمی‌توان آن را جعل کرد.

تنها در یک صورت می‌توان یک بیت کوین تقلبی ایجاد کرد و آن هم Double Spending است‌. این اصطلاح که با نام “دوباره خرج کردن” یا همان “دبل اسپندینگ” به کار برده می‌شود، به این معنی است که یک کاربر یک بیت کوین واحد را به چند نفر انتقال دهد. در این صورت در واقع یک رکورد تکراری ایجاد می‌شود. اما آیا این اتفاق در واقعیت رخ می‌دهد؟

•   آیا کار جعل بیت کوین امکان‌پذیر است؟

 چیزی که سبب می‌شود تا حمله دبل اسپندینگ بعید به نظر برسد اندازه شبکه بیت کوین است. برای چنین رخدادی لازم است که یک حمله به اصطلاح ۵۱ درصدی صورت بگیرد( برای ایجاد چنین تغییراتی فرد یا افرادی باید حداقل ۵۱ درصد کنترل شبکه بیت کوین را به دست بگیرند تا بتوانند تغییرات مد نظر خود را در آن اعمال کنند) تنها در این صورت است که این گروه می‌تواند سوابق شبکه بیت کوین را جعل کند. اما اگر ذره‌ای با شبکه بلاکچین آشنایی داشته‌ باشید، متوجه می‌شوید انجام چنین حمله‌ای به تلاش، پول و وقت بسیار زیادی احتیاج دارد. به همین دلیل احتمال چنین رخدادی اگرچه صفر نیست اما به سمت صفر میل می‌کند‌.

 بهتر است ویژگی‌های خاص بیت کوین را برشماریم تا مسئله ارزشمندی آن روشن شود.

•  کاربردپذیری (سودمندی)

در حال حاضر بیت کوین در تمام بخش‌های این مورد کارکرد چندان رضایت‌بخشی ندارد. چون همانطور که خودتان هم احتمالاً متوجه آن شده‌اید، مردم خیلی کم از بیت کوین برای انجام معامله‌های خرد خود، مثل خرید مایحتاج، استفاده می‌کنند. اما یکی از مسائلی که بیت کوین را نسبت به ارزهای فیات متمایز می‌کند قابلیت تقسیم‌پذیری این ارز دیجیتال است. یک بیت کوین را می‌توان به هشت رقم اعشار با واحدهایی به نام ساتوشی تقسیم کرد. ارزهای فیات مورد استفاده روزانه ما نهایتاً تا دو رقم اعشار امکان کوچک شدن دارند.

 بیت کوین کاربردهایی عموماً صنعتی دارد. این را می‌گوییم چون فناوری زیر بنایی بیت کوین، یعنی بلاکچین، آزمایش خود را پس داده و به عنوان یک سیستم پرداخت قدرتمند مورد استفاده قرار می‌گیرد. از موارد استفاده آن می‌توان به حواله‌های بین مرزی برای افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها نام برد. این مسئله به حدی اهمیت پیدا کرده‌است که برخی کشورها مثل ال‌سالوادور معتقدند بیت کوین تا تبدیل شدن به وسیله‌ای برای انجام تراکنش‌های روزانه پیش می‌رود.

•  کمیابی، بیانگر ارزش ذاتی بیت کوین

در واقع شاید بتوان گفت که یک عامل مهم برای پشتوانه بیت کوین به عنوان ارزی ارزشمند، کمیابی آن است. چون همگی می‌دانیم که ارزش هر چیزی و از جمله ارزهای مختلف، تابعی از میزان عرضه و تقاضای آن چیز است. از آنجایی که تنها ۲۱ میلیون بیت کوین در جهان وجود دارد و مقدار آن با گذشت زمان تغییری نخواهد کرد، این ارز دیجیتال همانند طلا کمیاب خواهد شد. از همین رو با کاهش عرضه، میزان تقاضا برای بیت کوین افزایش می یابد.

•  هزینه نهایی تولید؛ عاملی دیگر برای ارزش ذاتی و پشتوانه بیت کوین

 نظریه دیگری که سبب می‌شود با دقت بیشتری درباره ارزش ذاتی و پشتوانه بیت کوین صحبت کنیم، هزینه نهایی تولید یک بیت کوین است. استخراج بیت کوین به میزان زیادی برق نیاز دارد و همه این هزینه‌ها را استخراج‌کنندگان (ماینرها) می‌پردازند. همچنین بر اساس یک تئوری اقتصادی، در یک بازار رقابتی در بین تولیدکنندگان که همگی به تولید یک محصول اقدام می‌کنند، قیمت فروش آن محصول به سمت هزینه نهایی تولید آن گرایش پیدا می‌کند. از طرفی شواهد موجود نشان می‌دهد که بیت کوین (BTC) به دنبال راهی برای رسیدن به هزینه تولید خود است.

• اثر شبکه‌ای بیت کوین را در ذهن و دل مردم پرقدرت نگه می‌دارد

به بیان ساده، اثر شبکه‌ای زمانی رخ می‌دهد که یک محصول به دلیل استفاده زیاد مردم از آن، ارزشمندتر از سایر محصولات مشابه می‌شود. از ماینرهایی که بیت کوین را استخراج و امنیت شبکه آن را تامین کرده، تا کسانی که با معامله اولین ارز دیجیتال جهان از آن استفاده کرده‌اند، همگی نقش مهم و مثبتی در گسترش اثر شبکه‌ای بیت کوین داشته اند.

مقایسه طلا، ارز فیات و بیت کوین

در جدول زیر، هر 3 دارایی بیان شده را بر اساس معیارهای مختلف با هم مقایسه خواهیم کرد. این مقایسه می‌تواند رهنمون خوبی برای درک بهتر این موضوع باشد که  ارزش بیت کوین بر چه اساسی مشخص می‌شود. 

سخن پایانی

چه از طرفداران پروپاقرص بیت کوین باشید و چه از کسانی باشید که چشم دیدن موفقیت آن را ندارند، باید بپذیرید بیت کوین دارد به راه خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل بسیار مهم است که بدانید پشتوانه بیت کوین چیست. تنها در این صورت است که می‌توانید قدم‌های بعدی خود را در جاده سرمایه‌گذاری بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بردارید، یا اینکه کلا پرونده ارز دیجیتال بیت کوین را ببوسید و به کناری بگذارید.

 شاید دانستن اینکه ارزهای فیات مانند دلار و یورو هم بدون هیچ پشتوانه‌ای به کار خود ادامه می‌دهند به شما کمک کند متوجه شوید نداشتن پشتوانه برای یک ارز، به معنی بی‌ارزش بودن آن نیست. از طرفی باید بدانید بیت کوین ارزش خود را از ویژگی‌های ذاتی خود وام می‌گیرد. ویژگی‌های مثل کاربردپذیری در مقیاس‌های بین‌المللی، کمیاب بودن و همچنین نظریه هزینه تولید نهایی از جمله این موارد هستند.

امیدواریم از مطالعه این مقاله بهره کافی برده باشید.

مطالب مرتبط

• سرمایه گذاری در ارز دیجیتال بهتر است یا بورس؟ این سوالی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار و حتی حرفه‌ای با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در مقاله‌ای که پیش روی شماست، جنبه‌های متفاوت این دو عرصه سرمایه‌گذاری مورد بررسی قرار گرفته است.
• اگر یکی از انتخاب‌های شما بازار ارزهای دیجیتال بود، ۹ ریسک اصلی معامله ارزهای دیجیتال و چگونگی اجتناب از آن­ها را مطالعه کنید.
• برای کنترل ترس و طمع ناشی از معامله هم می‌توانید مقاله چطور احساسات خود را هنگام خرید و فروش ارزهای دیجیتال کنترل کنیم؟ را بررسی کنید.
• در جمله قبل درباره ترس و طمع صحبت کردیم. احتمالا درباره شاخص ترس و طمع بازار چیزهایی شنیده باشید. مقاله ما با عنوان شاخص ترس و طمع چیست و چه کاربردی در بازار ارزهای دیجیتال دارد؟ به این موضوع پرداخته است.