رشته تریدری در دانشگاه؛ آیا تحصیل در رشته تریدری امکان دارد؟

دنبال کردن بازار مالی و معامله‌گری در آن نیازمند دانش و تخصص است. به نظرتان این تخصص در دانشگاه چه جایگاهی دارد؟ احتمالاً شما هم از تحصیل ترید در دانشگاه دلسرد شده‌اید. در این مطلب ضمن بررسی راه‌های تحصیلی ترید در رشته‌های مرتبط
دانشگاهی، راه‌حل بهتر آن را با دریافت مدرک‌های حرفه‌ای داخلی و بین‌المللی به شما نشان می‌دهیم.

برای تریدر شدن چه رشته‌ای باید انتخاب کنیم؟ آیا رشته تریدری در دانشگاه وجود دارد؟ اگر این موارد برای شما هم سوال است، در این مطلب برایتان روشن می‌شود که مسیر تحصیلی تریدر شدن چه شکلی است. اول هم از همه اینکه خیر! در دانشگاه رشته مستقیمی برای تریدر شدن وجود ندارد. اما کار شما با دانشگاه در این نقطه تمام نمی‌شود!

رشته‌های مرتبط به ترید در دانشگاه

در دانشگاه رشته‌هایی وجود دارد که به ما کمک می‌کند تا تریدر بهتری شویم. برای درک این موضوع باید یک پله عقب‌تر بایستید! تریدری یعنی چه؟ در ترید شما نیازمند درک صحیح سازوکار بازارها هستید. شاید بگویید که باید برویم اقتصاد بخوانیم! نه. رشته اقتصاد خیلی به تریدر شدن شما کمک نمی‌کند. رشته‌هایی که می‌توانند در ترید به کار شما بیایند، در واقع در حوزه فایننس (Finance) یا مالی هستند. رشته‌های مالی، به رشته‌هایی گفته می‌شود که به صورت مستقیم به سازوکار اقتصادی بنگاه‌ها و بازارها می‌پردازد و درگیر تاریخ اقتصاد، تئوری اقتصادی یا مکتب‌های اقتصادی نمی‌شود.

برای تریدر شدن چه رشته‌ای باید انتخاب کنیم؟

مدیریت مالی، مهندسی مالی و MBA گرایش مالی سه رشته‌ای هستند که در مقاطع مختلف می‌توانند انتخاب خوبی برای تریدرها باشند.

البته همیشه انتظارتان از دانشگاه را به حداقل برسانید تا در ذوق‌تان نزند! حضور در محیط آکادمیک یا دانشگاهی از شما یک تریدر خوب نمی‌سازد. حضور در رشته‌های مرتبط به ارز دیجیتال یا هر بازار مالی دیگر، صرفاً به شما این امکان را می‌دهد تا مطالعات‌تان را بیشتر کنید و بتوانید از افرادی که سال‌ها در امور مالی مطالعه داشته‌اند، راهنمایی بخواهید.

اگر با مفاهیم پایه تریدینگ آشنا نیستید، توصیه می‌کنیم ابتدا به مقاله تریدینگ چیست و سپس به مقاله اصطلاحات ترید سر بزنید.

تحصیل ترید خارج از دانشگاه

حالا که رشته مستقیم برای تریدر شدن در دانشگاه در نظر گرفته نشده است، نباید ناامید شوید. دانشگاه محلی برای جلو بردن مرزهای علم است و کارش یاد دادن مهارت عملی به شما نیست. این موضوع فقط هم مرتبط با رشته تریدری و رشته‌های مالی نیست و در تمام رشته‌ها، حتی رشته‌های علوم پایه و مهندسی هم صادق است. پس اگر می‌خواهید تریدر شوید و از این مسیر اطمینان دارید، باید به سراغ مراکز معتبری خارج از محیط‌های دانشگاهی بروید.

مدرک‌های حرفه‌ای؛ راه‌حل تحصیل ترید

اگر برایتان مهم است که یک مدرک معتبر تریدری داشته باشید، باید به سراغ مدرک‌های حرفه‌ای بروید. این مدرک‌ها توسط مؤسسه‌های معتبر داخلی و بین‌المللی صادر می‌شوند. البته مدرک‌های حرفه‌ای از نظر اعتبار یکسان نیستند و بسته به مرکزی که آن را به شما می‌دهد، درجه اعتبار آن متفاوت است. هرچقدر درجه اعتبار یک مدرک بیشتر باشد، دریافت آن هم سخت‌تر است و نیاز به مطالعه بیشتری دارد.

معرفی مدرک‌های حرفه‌ای تریدری

در دنیا برای معامله‌گری بازارهای مالی مدرک‌های معتبر تعریف‌شده‌ای وجود دارد. اما ما نمی‌خواهیم از دورترین و سخت‌ترین گزینه شروع به معرفی کنیم! در ادامه شما را با مدرک‌های حرفه‌ای که مرتبط با تریدر شدن هستند آشنا می‌کنیم. در ابتدا هم از دردسترس‌ترین و به طبع، کم‌اعتبارترین مدرک شروع می‌کنیم؛ سعی می‌کنیم تا منابع مورد نیاز برای مطالعه هر آزمون حرفه‌ای را هم معرفی کنیم.

مدرک معامله‌گری فنی حرفه‌ای

سازمان فنی حرفه‌ای یکی از سازمان‌هایی است که از گذشته دور به فکر مهارت‌آموزی بوده است و برای حرفه‌های مختلف، دوره طراحی کرده و مدرک ارائه می‌دهد. البته در میان مدارک مرتبط با ترید و معامله‌گری، مدرک فنی حرفه‌ای نسبت به دیگر مدارک این لیست از اعتبار کمتری برخوردار است ولی ممکنه برای شروع کار انتخاب مناسبی باشه. مخصوصاً اگر در کنار اعتبار مدرک، یادگیری برایتان مهم است، به سراغ آزمون‌های حرفه‌ای بعدی نیز بروید.

آزمون‌های بازار سرمایه سازمان بورس

از میان مدرک‌های داخلی برای تریدری، گواهینامه‌های بازار سرمایه که توسط سازمان بورس ارائه می‌شود از همه معتبرترند. البته این مسئله را در میان مدرک‌های داخلی می‌گوییم و مقایسه‌ای با مدرک معتبر تریدری بین‌المللی نکرده‌ایم.

از سال ۱۳۸۴ سازمان بورس آزمون‌هایی را طراحی کرد و طی آن گواهینامه‌هایی را به افرادی که حد نصاب آزمون را کسب می‌کردند اعطا کرد. این مدرک‌ها در ۷ عنوان اعطاء می‌شود و برای هر کدام آزمون جداگانه گرفته می‌شود. در میان مدرک‌هایی که سازمان بورس می‌دهد، سه گواهینامه معامله‌گری، تحلیل‌گری و مدیریت سبد اوراق بهادار می‌تواند در تریدری هم کاربرد داشته باشد.

نکته مهم اینکه آزمون اصول بازار سرمایه به نوعی پیش‌نیاز دیگر آزمون‌هاست و شما ابتدا باید این آزمون را بدهید. همچنین گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار نیاز به مدرک تحلیلگری به عنوان پیش‌نیاز دارید. راستی! برخی افراد می‌توانند بدون آزمون، گواهینامه‌های مربوط به سازمان بورس را دریافت کنند!

همانطور که دیدید، افرادی که شرایط خاصی داشته باشند، نیازی به شرکت در آزمون ندارند. نکته جالب اینکه در میان این شرایط، داشتن مدارک معتبر بین‌المللی مثل مدرک CFA به چشم می‌خورد! موافقید که برویم سراغ مدرک معتبر تریدری از نوع بین‌المللی؟ با ما همراه باشید.

مدرک بین‌المللی CFA

یکی از مدارک معتبر بین‌المللی  که کاربرد زیادی برای تریدر شدن دارد، مدرک CFA است. عبارت CFA مخفف “Chartered Financial Analyst”  که به عبارتی می‌توان آن را به تحلیلگر مالی مسلط به چارت ترجمه کرد. پس اگر شما هم عاشق چارت‌های قیمتی هستید و می‌خواهید یک تریدر باشید، مدرک CFA قدم خوبی برای تحصیل علمی این حرفه است. این مدرک که توسط موسسه‌ای به همین نام یعنی CFA Institute اعطا می‌شود، به گفته این موسسه برای افرادی که علاقه‌مندی یا زمینه شغلی در مباحث مالی، حسابداری، اقتصادی یا کسب‌وکار دارند کاربردی است. همچنین این مؤسسه عنوان کرده که دارندگان این مدرک می‌توانند در مشاغل مختلف مانند مدیریت سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و مدیریت دارایی به عنوان نیروی حرفه‌ای مشغول به کار شوند.

مدرک CFA در سه سطح مختلف اعطا می‌شود و هر سطح از اعتبار جداگانه‌ای برخوردار است. نکته مهم این است که هر سطح پیش‌نیاز سطح بعدی است. منابع مطالعاتی این مدرک مشخص است و یک مجموعه کتاب که توسط خود مؤسسه منتشر شده و به صورت کامل سرفصل‌های آزمون را دربر می‌گیرد، به عنوان مرجع این آزمون شناخته می‌شود. البته دوره‌های آموزشی فشرده، حضوری یا آنلاین و تخصصی نیز برای این آزمون در ایران و دنیا وجود دارد که با جستجو می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید.  

مدرک بین‌المللی CIIA

مدرک CIIA نیز مشابه مدرک CFA است و توسط یک مؤسسه معتبر دیگر به نام ACIIA اهدا می‌شود. عبارت CIIA مخفف “Certified International Investment Analyst” است و به صورت تحلیلگر بین‌المللی سرمایه‌گذاری می‌توان آن را ترجمه کرد. این مدرک نیز اعتبار بین‌المللی بالایی دارد و می‌تواند برای افرادی که می‌خواهند یک مدرک معتبر تریدری داشته باشند، کاربردی باشد. با این مدرک نیز می‌توانید در موقعیت‌های شغلی متنوعی که مرتبط با سرمایه‌گذاری و ترید هستند مشغول به فعالیت شوید.

مدرک‌های معتبر دیگر در زمینه تریدری

درباره مدرک‌های بین‌المللی این نکته را در نظر داشته باشید که تمامی این مدرک‌ها در تمام دنیا شناخته‌شده هستند و شما در صورت قبولی در آزمون هر کدام، می‌توانید از نشان آن در رزومه خود استفاده کنید و به اصطلاح نشان (badge) آن را به همراه داشته باشید. به عبارتی فرقی ندارد که شما CFA داشته باشید یا CIIA‌؛ در هر دو حالت شما به عنوان یک تحلیلگر حرفه‌ای بازارهای مالی شناخته خواهید شد.

در کنار این مدرک‌ها، آزمون‌های دیگری هم وجود دارد که به صورت تخصصی روی یک زمینه خاص از مالی-پولی تمرکز دارد.

مدرک CAIA برای سرمایه‌گذاری جایگزین

تا حالا چیزی درباره سرمایه‌گذاری‌های جایگزین شنیده‌اید؟ مدرک CAIA برای افرادی است که به ریسک بیشتر و بازدهی بیشتر علاقه‌مند هستند. افرادی که می‌خواهند دنیای جدیدی از سرمایه‌گذاری را بشناسند و در آن حرفه‌ای شوند. مدرک CAIA مخفف عبارت “Chartered Alternative Investment Analyst” است که به معنای متخصص تحلیل سرمایه‌گذاری جایگزین ترجمه می‌شود. این مدرک هم دارای چند سطح است و هر سطح پیش‌نیاز سطح بعدی خود است.

مدرک FRM برای مدیریت ریسک

اگر به حوزه مدیریت ریسک علاقه‌مند هستید و می‌خواهید به شکل جدی‌تری آن را ادامه بدهید، مدرک بین‌المللی FRM که مخفف “Financial Risk Management” است، به کارتان می‌آید. این آزمون به صورت تخصصی روی همین حوزه تمرکز دارد و برای افرادی مناسب است که به صورت اصولی با ترید، بازارها و مدیریت سرمایه‌گذاری آشنایی دارند و حالا می‌خواهند در یک زمینه مشخص مانند مدیریت ریسک، متخصص شوند.

شرایط دریافت مدرک معتبر تریدری بین‌المللی

شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و قبولی در آن‌ها می‌تواند یک موفقیت بزرگ در مسیر تریدر شدن شما باشد. بااین‌حال حضور در این آزمون‌ها شرایطی دارد.

• هزینه: بحث اول برای شرکت در آزمون، بحث هزینه آن است. هر آزمون هزینه نسبتاً بالایی دارد که البته بخشی از زیاد بودن این هزینه، به‌خاطر ارزش ریال است. بااین‌حال اگر می‌خواهید در هر آزمونی شرکت کنید، چه CFA و چه مدرک‌های معتبر دیگر، این مورد را در نظر بگیرید و حتماً با مطالعه و آمادگی کافی اقدام به ثبت‌نام در آزمون کنید.
• محل برگزاری: به واسطه مشکلات و تحریم‌ها امکان برگزاری آزمون‌ها در ایران وجود ندارد. برای همین حتی برای آزمون‌هایی که به صورت کامپیوتری برگزار می‌شوند، شما باید به یک مرکز در کشورهای همسایه مراجعه کنید.
• نیاز به مطالعه بالا: برخلاف مدرک‌های معتبر داخلی که منابع و تلاش متوسطی نیاز دارند، دریافت مدرک‌های بین‌المللی نیازمند تسلط واقعی بر چارت و اصول مدیریت سرمایه هستند. پوشش دادن سرفصل‌های مختلف آزمون و آمادگی کافی، از شرایط شرکت در این آزمون‌هاست تا هم زمان و هم هزینه‌ای که کرده‌اید به هدر نرود.

مزایای دریافت مدارک حرفه‌ای رشته تریدری

دریافت مدرک معتبر تریدری تنها به حوزه ترید محدود نمی‌شود. در واقع شما با دریافت این مدارک، می‌توانید در مشاغلی خارج از فضای معامله‌گری هم امتیازاتی به دست بیاورید. در ادامه به صورت مختصر برخی از مزایای دریافت مدرک معتبر تریدری مانند CFA یا گواهینامه‌های بازار سرمایه سازمان بورس را بررسی می‌کنیم. 

• امکان مهاجرت: با داشتن مدرک معتبری مانند CFA یا دیگر مدارک معتبر بین‌المللی مثل CAIA و FRM، شما می‌توانید مهارت‌تان را به دنیا اثبات کنید و فرصت‌های مهاجرت شغلی را دریابید. 
• استخدام در فضای بین‌المللی: برخورداری از مدارک بین‌المللی و معتبر این امکان را برایتان فراهم می‌کند تا بتوانید در بانک‌های بین‌المللی استخدام شوید یا در مشاغل مرتبط با بازارهای مالی، در اولویت قرار بگیرید. 
• آموزش رسمی بازار مالی: شما می‌توانید با دریافت گواهینامه‌های بازار سرمایه سازمان بورس به صورت رسمی در زمینه بازارهای مالی و ترید کلاس‌های آموزشی برگزار کنید. 
• استخدام در مشاغل مرتبط با بازار مالی داخلی: داشتن گواهینامه‌هایی مثل تحلیلگری بازار سرمایه و معامله‌گری بازار سرمایه این فرصت را به شما می‌دهد تا در نهادهای مختلف مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردانی‌ها و حتی تأمین سرمایه‌های بزرگ کشور استخدام شوید و در موقعیت‌های شغلی متنوعی فعالیت کنید. 

جمع‌بندی

اگر به ترید علاقه دارید و می‌خواهید آن را به صورت حرفه‌ای دنبال کنید، حتماً برایتان سوال شده که آیا رشته تریدری در دانشگاه داریم یا اینکه برای تریدر شدن چه رشته ای باید انتخاب کنیم؟ در این مطلب روشن کردیم که رشته های مرتبط به ارز دیجیتال یا ترید در دانشگاه وجود ندارد. اما شما می‌توانید با تحصیل در رشته‌های مرتبط به مباحث مالی مثل مدیریت مالی یا مهندسی مالی، تا حدودی خودتان را از نظر سطح دانش مالی ارتقا دهید. همچنین در ایران و دنیا مدرک معتبر تریدری تعریف شده است و شما می‌توانید با شرکت در آزمون‌هایی و دریافت مدرک‌هایی مثل CFA و CIIA، به عنوان یک تحلیلگر حرفه‌ای بازار مالی شناخته شوید. امیدواریم که این مطلب به شما در این مسیر کمک کرده باشد.