همه‌چیز در مورد کلاهبرداری اتریوم؛ آیا اتریوم کلاهبرداری است؟

احتمالا شما هم به کلاهبرداری اتریوم یا دیگر ارزهای دیجیتال محبوب بازار فکر کرده‌اید؟ اصلاً این سوال برایتان پیش آمده که آیا اتریوم کلاهبرداری است یا دست کم احتمال کلاهبرداری در آن وجود دارد یا نه؟

موارد سوء استفاده، تقلب و کلاهبرداری در بازار ارزهای دیجیتال تاکنون کم نبوده است. اما قصد داریم در این مطلب از همتاپی در مورد کلاهبرداری اتریوم صحبت کنیم. این‌که چقدر و به چه صورت امکان دارد با شبکه و ارز اتریوم کلاهبرداری صورت بگیرد؟ آیا تاکنون سابقه کلاهبرداری با استفاده اتریوم وجود داشته است؟

مقاله پیشنهادی: اتریوم چیست

نگاهی کلی به اتریوم (ethereum)

با توجه به این‌ که اتریوم (ethereum) دومین ارز دیجیتال مطرح جهان پس از بیت‌کوین است، پرداختن به آن و معرفی‌اش چندان نیاز نیست. با این حال، خوب است بدانیم که این ارز دیجیتال توسط ویتالیک بوترین (vitalik buterin) و با هدف هوشمند سازی فرایندها و همچنین ایجاد فضایی برای اجرای برنامه‌های غیر متمرکز (dapps) و خودکار ایجاد شد.

بوترین ایده اولیه این شبکه را در نوامبر سال 2013 مطرح و در ژانویه سال 2014 میلادی نیز آن را به‌صورت رسمی راه‌اندازی کرد. 

مطالب مرتبط: نگاهی به تاریخچه اتریوم؛ تاریخچه قیمت اتریوم و فرازونشیب‌های آن

اگرچه ارز اتریوم یا توکن آن که تحت عنوان اتر (eth) عرضه شده است در حال حاضر دومین ارز دیجیتال برتر جهان از نظر ارزش بازار (market cap) است، اما آن‌چه که اتریوم را بیش از هرچیزی محبوب می‌کند شبکه آن است. شبکه‌ای که در حال حاضر محبوب‌ترین و پر استفاده‌ترین شبکه بلاکچین در سطح جهان است. همین امر باعث می شود تا احتمال کلاهبرداری اتریوم افزایش یابد و این شبکه در معرض سوء استفاده قرار بگیرد.

آیا اتریوم کلاهبرداری است؟

خودِ شبکه اتریوم کلاهبرداری نیست و اساساً با این هدف نیز راه‌اندازی نشده است. اما مکانیسم‌های شبکه و خصوصاً آپدیت‌های صورت گرفته در آن می‌تواند زمینه‌سازی کلاهبرداری و سوء استفاده باشد. چیزی که نه فقط در مورد اتریوم، که در مورد هر ارز دیجیتال دیگری صادق است.

شبکه اتریوم با این هدف راه‌اندازی شده که فرایندها را هوشمندسازی کرده و قابلیت استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و خودکار را برای کاربران فراهم کند. مواردی که در شبکه بیت‌کوین وجود نداشتند. بوترین بر این عقیده بود که این فناوری جدید می‌تواند تکمیل کننده بیت‌کوین بوده و انقلاب عظیمی در صنعت مالی و سرمایه‌گذاری رقم بزند.

همین اتفاق هم افتاد. اما آپدیت‌ها و فورک‌هایی که در طول زمان روی این شبکه اعمال شد گاهاً زمینه‌ساز سوء استفاده و کلاهبرداری از آن شدند. مهم‌ترین آپدیت صورت گرفته در شبکه بیت‌کوین، آپدیت ادغام یا مرج (merge‌) اتریوم نام دارد که در ماه سپتامبر سال 2022 میلادی (اواسط شهریور 1401)‌ صورت گرفته است.

در خلال همین آپدیت پلتفرم اتریوم از بستر گواه اثبات کار (pow‌) به گواه اثبات سهام (pos‌) انتقال یافت که باعث بروز برخی سوء استفاده‌ها و کلاهبرداری‌ها در شبکه اتریوم شد. قبل از معرفی تعدادی از این پروژه‌های کلاهبرداری اتریوم بیایید ببینیم اصلاً کلاهبرداری اتریوم به چه صورتی انجام می‌شود.

انواع کلاهبرداری اتریوم

نسل دوم شبکه اتریوم تحت عنوان ethereum 2.0 شناخته می‌شود. این شبکه برخی مزیت‌های مهم به کاربران ارائه می‌کند مثل مقیاس‌پذیری، سرعت بالاتر و کارایی در مصرف انرژی. اما از جهات مختلف می‌تواند شبکه را در معرض کلاهبرداری نیز قرار دهد. انواع کلاهبرداری‌های ممکن در شبکه ethereum 2.0 عبارتند از:

• کلاهبرداری فیشینگ (phishing)
• کلاهبرداری ایردراپ (airdrop)
• کلاهبرداری توکن eth 2
• کلاهبرداری تحت عنوان پشتیبانی
• کلاهبرداری از طریق استخرهای ماینینگ یا استخراج ابری
• طرح‌های پانزی

در ادامه هر یک از این روش‌های کلاهبرداری را به تفصیل معرفی می‌کنیم.

کلاهبرداری فیشینگ (phishing)

کلاهبرداری‌های فیشینگ (phishing) از قدیمی‌ترین انواع کلاهبرداری در ارزهای دیجیتال است. نحوه اجرای این نوع از کلاهبرداری از طریق ارسال اعلان‌هایی دروغین است که اتفاقاً هیچ تفاوت ظاهری با اعلان‌های واقعی شبکه ندارند.

به عنوان مثال کلاهبردار یک اعلان برای شما ارسال می‌کند. مضمون آن هم این است که برای پیوستن به شبکه جدید – مثلاً پیوستن به شبکه ethereum 2.0 – روی یک لینک کلیک کنید.

روی لینک مورد نظر کلیک می‌کنید و اطلاعات یا رمزهایی که از شما خواسته می‌شود را وارد می‌کنید. احتمالاً عبارت 12 یا 24 کلمه‌ای کیف پول‌های خود را وارد کرده یا حتی مجوز ورود به کیف پول را نیز امضا می‌کنید. چه اتفاقی می‌افتد؟ در یک لحظه کیف پول‌تان خالی می‌شود! به همین سادگی…

روش دیگر فیشینگ نیز می‌تواند به این شکل باشد که از شما خواسته می‌شود یک نرم‌افزار را نصب کنید. نرم‌افزاری که در عمل یک بدافزار است و به محض نصب کلیه اطلاعات و دسترسی سیستم شما را در اختیار افراد سودجو قرار می‌دهد.

برای جلوگیری از فیشینگ لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

• هرگز رمزهای عبور و عبارات بازیابی خود را در اختیار کسی قرار ندهید
• ایمیل‌ها و اعلان‌هایی که از مبدا ناشناس و نامعتبر ارسال شده‌اند را حذف کنید
• هرگز پیوست‌ها یا لینک‌هایی که ناشناس ارسال شده‌اند را باز نکنید

در حال حاضر سایت ethsro یکی از ترندترین‌های این روش کلاهبرداری است. شیوه کار کلاهبرداران به این صورت است که در واتساپ موجودی یک اکانت + رمز و پسورد ورود را برایتان ارسال می‌کنند، سپس از شما می‌خواهند که به آن حساب ورود کنید.

کلاهبرداری ایردراپ (airdrop)

نوع دیگر کلاهبرداری اتریوم کلاهبرداری از طریق ایردراپ‌های جعلی و غیرواقعی است. روش کار این کلاهبرداری‌ها به این شکل است که کلاه‌برداران تعدادی توکن به کیف پول شما ارسال می‌کنند. برخی از کیف پول‌ها احتمالاً ارزش توکن‌های ارسالی را نشان می‌دهند.

طبیعی است که شما به‌عنوان کاربر با دیدن این حجم از توکن‌های رایگان و باد آورده در کیف پول‌تان ذوق‌زده می‌شوید. شاید حتی حاضر باشید هر کاری بکنید تا صاحب خوشبخت این توکن‌ها باشید و با آن‌ها ره صد ساله را یک شبه طی کنید. نتیجه این ذوق و شوق چه می‌شود؟!

سعی می‌کنید با کیف پول اتریوم خودتان وارد شوید و برای تکمیل این ایردراپ شگفت‌انگیز تراکنش را تایید کنید. غافل از این‌که به محض تایید کلیدهایتان، در اختیار کلاهبرداران قرار می‌گیرد و می‌شود آن‌چه که نباید بشود!

روش دیگری نیز برای کلاهبرداری از طریق ایردراپ وجود دارد که در آن کلاهبرداران از شما می‌خواهند یک تراکنش را امضا کنید تا توکن‌های ایردراپ خود را دریافت کنید. اما به محض امضای تراکنش می‌بینید کیف پول‌تان خالی شد!

در حالت کلی ایردراپ‌ها از جمله روش‌های کلاهبرداری بسیار کاربردی در صنعت کریپتو هستند. دلیل این امر نیز آن است که کاربران علاقه زیادی به توکن‌های رایگان و یک‌شبه پولدار شدن دارند و ممکن است خیلی زود فریب این کلاهبرداری‌ها را بخورند. برای این‌که در امان بمانید، این سه توصیه را آویزه گوش‌تان کنید:

• ایردراپ‌ها در اغلب موارد – نه همیشه – صرفاً پروژه‌ای برای کلاهبرداری هستند
• قبل از اعتماد به یک ایردراپ لازم است در مورد ارائه دهنده آن تحقیق کنید
• برای ایردراپ کردن نیازی به ارائه اطلاعات خصوصی مثل رمزها، کلیدهای خصوصی یا عبارت‌های بازیابی یا تایید تراکنش نیست

کلاهبرداری توکن eth 2

کلاهبرداری توکن eth 2 نیز دیگر سوء استفاده مربوط به شبکه ethereum 2.0 است. در واقع هیچ توکنی تحت عنوان eth 2 وجود ندارد که بنیاد اتریوم آن را تایید کرده باشد. در عین حال توکن دیگری هم برای شبکه ethereum 2.0 معرفی نشده است.

با این حال برخی از کلاهبرداران ممکن است سعی کنند کاربران شبکه را مجاب به سرمایه‌گذاری، تجارت، خرید سهام یا موارد مشابه در رابطه با این توکن‌ها کنند.

علاوه بر این، باید این نکته را در نظر داشته باشید که هیچ نیازی به تعویض توکن‌های eth برای پیوستن به رویداد ادغام اتریوم نیست. توصیه‌هایی که در این خصوص لازم است در نظر داشته باشید عبارتند از:

• در مورد شبکه اتریوم، توکن‌های آن و در کل بلاکچین و ارزهای دیجیتال مطالعه داشته باشید
• هر مطلبی در مورد این فناوری‌ها شنیدید بی‌چون و چرا نپذیرید و در مورد آن تحقیق کنید
• این نکته را در نظر داشته باشید که اکثر سودهای کلان فقط و فقط تله هستند!

کلاهبرداری تحت عنوان پشتیبانی

کافی است کمی در مورد ارزهای دیجیتال و شبکه اتریوم تازه‌وارد باشید و اطلاعات‌تان کم باشد. در این حالت ممکن است کلاهبرداران تحت عناوین مختلف و با بهانه پشتیبانی با شما تماس گرفته و یک‌سری اطلاعات از شما دریافت کنند.

فرض کنید کلاهبرداری یک حساب کاربری تحت عنوان «پشتیبانی اتریوم» در توییتر دارد. با شما ارتباط گرفته و از شما می‌خواهد تا برای دریافت پشتیبانی برخی از اطلاعات کیف پول‌تان از قبیل کلیدهای عمومی و خصوصی رمزهای عبور یا عبارت‌های بازیابی‌تان را در اختیارش قرار دهید. چکار می‌کنید؟

اگر کمی ناشی باشید ممکن است هر آن‌چه که فرد درخواست کرده را بی‌چون و چرا در اختیارش قرار دهید. در نهایت هم شما بمانید و یک کیف پول خالی! بنابراین توصیه می‌کنیم تحت هیچ شرایطی:

• اطلاعات خود خصوصاً کلیدهای خصوصی، رمزها و عبارت‌های بازیابی را در اختیار کسی قرار ندهید
• اجازه ندهید کسی از راه دور به رایانه شخصی‌تان یا تلفن همراه‌تان دسترسی داشته باشد
• به هر کسی تحت هر عنوانی اعتماد نکنید

کلاهبرداری از طریق استخرهای ماینینگ یا استخراج ابری

تا این‌جای مطلب در مورد چهار مورد از روش‌های کلاهبرداری اتریوم صحبت کردیم. روش پنجم مربوط به فرایندهای استخراج است که اغلب زمینه خوبی برای کلاهبرداری و سوء استفاده هستند.

در حالت کلی درست مثل بیت‌کوین، استخراج یا ماینینگ (mining) اتریوم یا هر ارز دیجیتالی بسیار وسوسه کننده و جذاب است. مخصوصاً اگر مانند بیت‌کوین پای دستگاه‌های استخراج گران‌قیمت با توان محاسباتی بالا هم در میان نباشد.

همین وسوسه ممکن است شما را به دردسر بیندازد. تصور کنید کلاهبرداری با شما تماس گرفته و ادعا می‌کند که در ازای مقداری پول می‌توانید به استخر استخراج اتریوم بپیوندید و کسب سود کنید. شما هم وجه مورد نظر را انتقال داده و به هوای استخراج و سودهای کلان امیدوار می‌شوید.

حتی ممکن است اوایل کار برای جلب اعتماد شما و دریافت وجه بیشتر مقداری سود نیز به حساب‌تان واریز شود. اما در نهایت متوجه خواهید شد که پروژه صرفاً یک کلاهبرداری بوده و هر آن‌چه داشتید را از دست داده‌اید.

همچنین برخی کلاهبرداران نیز با عبارت‌های مدرن ممکن است قصد خالی کردن جیب شما را داشته باشند. عبارت‌های تبلیغاتی جذابی مثل:

• استخراج ابری اتریوم
• استخراج ارزهای دیجیتال بدون دستگاه
• درآمد میلیونی با استخراج اتریوم
• کسب اتریوم رایگان در ربات تلگرام

منظور از استخراج ابری (cloud mining) انجام استخراج ارزهای دیجیتال بدون داشتن دستگاه‌های استخراج است. در واقع در این روش کاربر مبلغی را به شرکت ارائه دهنده استخراج ابری پرداخت می‌کند تا تامین سخت‌افزار و استخراج توسط شرکت مورد نظر صورت بگیرد.

مطالب مرتبط: ما در مقاله‌ای مفصل به موضوع سایت‌های استخراج ابری با محوریت استخراج ابری بیت کوین پرداخته‌ایم.

برای این‌که گرفتار این مورد نشوید نیز توصیه‌هایی برای شما داریم:

• اعتماد نکنید و به یاد داشته باشید که اکثر این استخرها و پروژه‌ها قانونی نیستند
• قبل از سرمایه‌گذاری در مورد پلتفرم مورد نظر، سوابق و اعتبار آن تحقیق کنید
• اطلاعات خودتان در خصوص ماینینگ، استکینگ و استخرهای نقدینگی را افزایش داده و به روز کنید

طرح‌های پانزی در کلاهبرداری اتریوم

کلاهبرداری در قالب طرح‌های پانزی (ponzi) یا هرمی برای ایرانی‌ها واژه ناآشنایی نیست. سال‌هاست که افرادی با شست و شوی مغزی و وعده‌های شیرین افراد زیادی را متقاعد می‌کنند تا روی یک چیز – اغلب چیزی که یا وجود ندارد یا بی‌ارزش است – سرمایه‌گذاری کنند.

در نهایت نیز تعداد اندکی کلی پول به جیب می‌زنند و سر اکثریت قریب به اتفاق سرمایه‌گذاران بی‌کلاه باقی می‌ماند. در مورد ارزهای دیجیتال و اتریوم نیز ممکن است این اتفاق پیش بیاید.

سود این طرح‌ها اغلب آن قدر بالاست که وسوسه کننده است و از طرفی افرادی که تشویق به سرمایه‌گذاری می‌کنند نیز خوب بلدند چطور طعمه را مجاب کنند. برای این‌که گرفتار این طرح‌ها نشوید کافی است چند نکته را رعایت کنید:

• وعده سودهای نجومی و تضمینی اولین مشخصه طرح‌های پانزی است
• عدم شفاف‌سازی و ناشناس بودن تیم پشت پرده دیگر مشخصه این طرح‌ها است
• برای کسب اطمینان در مورد هر نوع سرمایه‌گذاری لازم است در مورد تیم، پلتفرم و روند کار تحقیق کنید

مثال‌هایی از کلاهبرداری اتریوم

احتمالاً تا این‌جا به پاسخ این سوال که «آیا اتریوم کلاهبرداری است یا نه» رسیده‌اید. خیر… خود شبکه و ارز اتریوم کلاهبرداری نیست. اما امکان کلاهبرداری با استفاده از این شبکه وجود دارد.

تعدادی از پروژه‌های کلاهبرداری اتریوم که توانسته‌اند طی چند سال اخیر با استفاده از این شبکه و وعده‌های دروغین از کاربران سوء استفاده کنند عبارتند از:

• دابل وی (double way)
• استخر استخراج گواه اثبات سهام ethereum 2.0
• ripplesupport.org
• bigdrop.pro
• bnb-zendesk.com
• my-etherwallet.com
• mvetherwallet.com
• و مواردی از این دست…

جمع‌بندی

آیا اتریوم کلاهبرداری است؟ باید بگوییم که خیر… خود شبکه و ارز اتریوم کلاهبرداری نیست و اگرچه هنوز استفاده از آن در ایران و حتی جهان قانونی نشده است، اما غیرقانونی هم نیست. با این حال احتمال کلاهبرداری اتریوم به ویژه هنگام اجرای آپدیت‌ها وجود دارد.

به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آپدیت‌های صورت گرفته در شبکه اتریوم آپدیت مرج (merge‌) بوده که در سپتامبر 2022 صورت گرفته است. هنگام این به‌روز‌رسانی کلاهبرداران زیادی تحت عناوین مختلف توانستند کاربران را مجاب کرده و از آن‌ها سوء استفاده کنند.

کلاهبرداری اتریوم می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد:

• کلاهبرداری فیشینگ (phishing)
• کلاهبرداری ایردراپ (airdrop)
• کلاهبرداری توکن eth 2
• و روش‌های دیگر…

برای این‌که در دام این کلاهبرداری‌ها نیفتید لازم است به هر کسی و هر تبلیغاتی اعتماد نکنید، اطلاعات خود را در مورد ارزهای دیجیتال و فناوری‌های آن افزایش دهید، در مورد هر پروژه و پلتفرمی تحقیق کنید و به هیچ عنوان اطلاعات خصوصی خود نظیر کلیدهای خصوصی، رمزهای عبور و عبارات بازیابی را در اختیار کسی قرار ندهید.