کاربرد بلاک چین در هوش مصنوعی؛ از خدمات مالی تا مراقبت بهداشتی

کاربرد بلاک چین در هوش مصنوعی چیست؟ یا کاربرد هوش مصنوعی در بلاک چین کدام است؟ به نظر شما کدام یک بر دیگری اثر می‌گذارد؟ همانطور که احتمالا حدس می‌زدید، هر دو پرسش درست  است. هوش مصنوعی و بلاکچین هر دو با هم تعامل دارند.

استفاده از این دو تکنولوژی سبب می‌شود تا بهبودهای بسیاری را در هر دو شاهد باشیم. این بهبودها می تواند به بهتر شدن اوضاع زندگی شما هم کمک کند. 

در این مقاله از همتاپی کاربردهای بلاکچین در هوش مصنوعی و تاثیر هوش مصنوعی بر بلاکچین را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

تعریف بلاکچین و هوش مصنوعی

بهتر است پیش از بررسی کاربرد بلاک چین در هوش مصنوعی، به سراغ بررسی مفهوم هر دو مورد برویم.

بلاکچین چیست؟

بلاک چین (Blockchain) یک دفتر کل مشترک و غیرقابل تغییر (Shared Immutable Ledger) است که تبادل داده‌های رمزگذاری‌شده را در زمان شروع و تکمیل تراکنش برای چندین طرف فراهم می‌کند. این تبادل به صورت فورِی، مشترک و شفاف صورت می‌گیرد.

شبکه بلاکچین می‌تواند سفارش‌ها و پرداخت‌ها، حساب‌ها، تولید و بسیاری موارد دیگر را ردیابی کند. در بلاکچین نیازی به اعتماد کردن به شخص ثالث وجود ندارد.

هوش مصنوعی چگونه کار می‌کند؟

هوش مصنوعی از رایانه‌ها، داده‌ها و گاهی ماشین‌ها برای تقلید از توانایی‌هایی حل مسئله و تصمیم‌گیری ذهن انسان استفاده می‌کند. همچنین حوزه‌های فرعی یادگیری ماشین و یادگیری عمیق را در بر می‌گیرد. این حوزه از الگوریتم‌های هوش مصنوعی آموزش دیده بر روی داده‌ها برای پیش‌بینی یا طبقه‌بندی مسائل استفاده می‌کنند و در طول زمان هوشمندتر می‌شوند.

از مزایای هوش مصنوعی می‌توان به خودکارسازی وظایف تکراری، بهبود تصمیم‌گیری و تجربه بهتر مشتری اشاره کرد.

حالا که بر روی مفاهیم بلاکچین و هوش مصنوعی مروری انجام دادیم بهتر است به کاربردهای هوش مصنوعی و بلاکچین بپردازیم.

کاربرد بلاکچین در هوش مصنوعی و بلعکس!

در این بخش به مجموعه‌ای از موارد استفاده بالقوه هوش مصنوعی در بلاکچین و بلاکچین در هوش مصنوعی خواهیم پرداخت. مواردی که در ادامه می‌آیند از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین کاربردها هستند.

امنیت (Security)

زیرساخت‌های غیرمتمرکز فناوری بلاکچین می‌توانند به عنوان محافظ‌هایی که رمزنگاری شده‌اند، برای سیستم‌های هوش مصنوعی عمل کنند.

در چنین مدلی، سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند به پادمان‌هایی داخلی (محافظ) مجهز شوند که به آن‌ها کمک می‌کند کمتر مورد سوءاستفاده قرار بگیرند.

توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی می‌توانند پارامترهای خاصی را رمزنگاری کنند که در آن هوش مصنوعی می‌تواند به سیستم‌های کلیدی بلاکچین دسترسی پیدا کند.

کاربرد توامان هوش مصنوعی و بلاکچین می تواند به امنیت بیشتر و کاهش حملات در فضای بلاکچین کمک کند.

باید در نظر داشته باشید که در سیستم‌های متمرکز در صورت شکست و ایجاد مشکل در یک نقطه، تمام سیستم ممکن است در معرض خطر قرار بگیرد؛ اما در سیستم‌های غیرمتمرکز گره‌های متعددی وجود دارند که امکان به خطر انداختن کل سیستم را تقریبا غیرممکن می‌کند.

زنجیره تامین (Supply Chain)

قرارداد هوشمند یک برنامه کامپیوتری است که بر روی یک بلاکچین میزبانی و اجرا می‌شود که شامل کدهایی است که بر اساس شرایطی از پیش تعیین‌شده و تحقق یافتن آن‌ها یکسری عملیات مشخص را انجام می‌دهند.

ماهیت خود اجرا شونده قراردادهای هوشمند امکان ترکیب آن با هوش مصنوعی را ممکن می‌سازد. به این ترتیب مدل‌های هوش مصنوعی گنجانده‌شده در قراردادهای هوشمند کمک می‌کنند تا شرایط از پیش تعیین‌شده در شرایط خاصی اجرا شوند، از جمله: شناسایی نیاز به موجودی بیشتر یا اجرای سفارش یک تامین‌کننده خارجی.

ترکیب بلاکچین و هوش مصنوعی همچنین می‌تواند شفافیت را بهبود بخشد و تاثیر بالقوه تقلب را از طریق دیجیتالی کردن فرآیندهایی که بر روی کاغذ انجام می‌شدند را کاهش دهد.

با ترکیب تجزیه و تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی با بلاکچین، شرکت‌ها می‌توانند بینش بهتری در مورد الگوهای تقاضا به دست آورند، مدیریت موجودی خود را بهینه کنند و تصمیمات مبتنی بر داده بهتری را برای به حداقل رساندن هزینه‌ها اتخاذ کنند.

این مورد استفاده می‌تواند در زمینه‌های دیگر مانند امدادرسانی در زمان بلایا هم مزایایی ارائه دهد.

 به این ترتیب تحلیل‌های مبتنی بر هوش مصنوعی همراه با ردیابی زنجیره تامین مبتنی بر بلاکچین می‌تواند به سازمان‌های بشردوستانه کمک کند تا تخصیص منابع را در هنگام بلایای طبیعی بهینه کنند.

با ارائه سریع داده‌ها در مورد در دسترس بودن و مکان تدارکات ضروری، می‌توان تلاش‌های امدادی اضطراری را بهینه کرد تا منابع به مقصد مورد نیاز و ایده آل خود اختصاص داده شود.

تایید اصالت (Authenticity Verification)

قابلیت‌های مدل‌های یادگیری عمیق هوش مصنوعی مثل DALL-E، Stable Diffusion و Midjourney پتانسیل زیادی برای تولید تصاویر و اشکال مختلف رسانه دارند.

در حالی که این مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند در زمینه بهره‌وری و افزایش خلاقیت انسانی تحول‌آفرین باشند، اما در عین حال می‌توانند به شیوه‌ای خصمانه برای دستکاری افکار عمومی از طریق انتشار اطلاعات غلط و تبلیغات جعلی و سایر رسانه‌های گمراه‌کننده دیگر استفاده شوند.

اینجاست که فناوری بلاکچین به کمک ما می‌آید. این فناوری با پشتوانه بلاکچین رمزنگاری‌شده می‌تواند به اعتبارسنجی صحت تصاویر، فایل‌های ویدئویی، اسناد متنی یا سایر انواع رسانه‌ها کمک کند، زیرا می‌تواند به صورت رمزنگاری سرچشمه یک محتوا را تشخیص دهد و بفهمد که آیا دستکاری و تغییر صورت گرفته است یا خیر.

فناوری بلاکچین همچنین می‌تواند برای مهر زمانی ضد دستکاری استفاده شود تا به تایید صحت Who Knew What When کمک کند.

در آینده‌ای که ایجاد تمایز بین محتوای تولیدشده توسط هوش مصنوعی و انسان برای حفظ ثبات در جامعه ضروری می‌شود، اعتبارسنجی رمزنگاری‌شده و مهر زمانی می‌تواند به ایجاد پلتفرم‌هایی غیرمتمرکز برای نظارت، تایید و توزیع محتوا منجر شود.

چنین پلتفرم‌هایی می‌توانند به سازندگان محتوا و کاربران اجازه دهند تا با اطمینان از اینکه رسانه‌هایی که منتشر می‌کنند تغییری نکرده، معتبر و دارای سابقه شفاف و قابل تایید است، اعتماد خود را نسبت به اطلاعاتی که منتشر می‌کنند ایجاد کنند.

یک مثال از حفظ اصالت در فضای بلاکچین را می‌توان به NFTها مربوط دانست. این توکن‌های غیرقابل تعویض که در فضای بلاکچین تولید می‌شوند، دارایی‌های دیجیتالی منحصربه فردی هستند که می‌توانند برای نشان دادن مالکیت و تایید منشا اشکال مختلف رسانه استفاده شوند.

تجزیه و تحلیل داده‌ها (Data Analysis)

یکی از مفیدترین مزایای فناوری بلاکچین، توانایی آن در ارائه منشا بی‌نظیر داده است. ذخیره داده‌ها در یک شبکه بسیار امن و غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین ممکن است یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از یکپارچگی داده‌ها در درازمدت باشد.

این قابلیت به طور طبیعی شبکه‌های بلاکچین را به بستر مناسبی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در مقیاس بزرگ تبدیل می‌کند.

از آنجایی که فناوری بلاکچین به طور فزآینده‌ای زیربنای جنبه‌های کلیدی فعالیت اقتصادی و اجتماعی انسان‌ها است، تجزیه و تحلیل آن در مقیاس بزرگ و با استفاده از مدل‌های پیچیده یادگیری ماشینی می‌تواند مجموعه وسیعی از داده‌های تولیدشده در زنجیره را ایجاد کند.

با انجام این کار، این مدل‌ها می‌توانند روندهای کلی را شناسایی کرده و از طریق تحلیل‌های پیش‌بینی‌کننده، اطلاعات عملی ارائه دهند که هم کسب و کارها و هم افراد را قادر می‌سازد که درباره فرصت‌هایی که از اقتصاد روی زنجیره‌ای (On- Chain Economy) پدید می‌آیند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

علاوه بر این، مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند به بهینه‌سازی محاسبات الگوریتم‌هایی که در فرآیند اجماع در سیستم‌های بلاک چین استفاده می‌شوند (مثل استخراج بیت کوین) کمک کنند و سبب کاهش تاخیر و نیازهای محاسباتی گره‌های بلاکچین شوند.

خدمات مالی (Financial Services)

امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) برای هر کسی که به اینترنت متصل است قابل دسترسی است. این خدمات شفاف شامل تراکنش‌های همتا به همتا (P2P) و قراردادهای هوشمند غیر قابل تغییر می‌شوند.

رشد اکوسیستم دیفای بسیار مهم بوده است و مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند از تنوع و پیچیدگی روزافزون خدمات مالی ارائه‌شده توسط این اکوسیستم برای اجرای اقدامات و وظایف بر اساس دستورالعمل‌های از پیش تعیین‌شده استفاده کنند.

با توجه به ترکیب ذاتی برنامه‌های بلاکچین، مدل‌های هوش مصنوعی می‌توانند امور پیچیده بهم پیوسته تراکنش‌های مالی را بدون اتکا به واسطه‌ها و سیستم مالی مبهم و مبتنی بر کاغذ انجام دهند.

علاوه بر این، استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خودکار مبتنی بر هوش مصنوعی در برنامه‌های دیفای می‌توانند خدمات مالی کاملا جدیدی را با زیرساخت امن، شفاف و غیرمتمرکز ارائه دهند.

با توجه به قابلیت‌های تصمیم‌گیری هوش مصنوعی و اثربخشی بلاکچین در ثبت فعالیت‌های Real-Time اقتصادی، ترکیبی از این دو فناوری همچنین می‌تواند فرآیندهای انطباق خودکار و تشخیص تقلب را که توسط الگوریتم‌های یادگیری ماشینی ارائه می‌شوند، فعال کند.

مراقبت‌های بهداشتی (Healthcare)

برخی از پیاده‌سازی‌های فناوری بلاکچین می‌توانند برای ذخیره داده‌های حساس ایده‌آل باشند که سپس امکان استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته برای تجزیه و تحلیل داده‌های سلامتی، شناسایی الگوهای تکرارشونده و تشخیص‌های دقیق بر اساس اسکن‌ها و سوابق پزشکی وجود داشته باشد.

علاوه بر این، تکنیک‌های رمزگذاری جدید مانند همومورفیک (Homomorphic) می‌توانند محاسبات را روی این داده‌ها بدون به خطر انداختن حریم خصوصی آن‌ها فعال کنند.

فناوری هوش مصنوعی در بلاکچین می‌تواند مدیریت داده‌ها، حریم خصوصی و امنیت در مراقبت‌های بهداشتی را با تسهیل ذخیره‌سازی و به اشتراک گذاری ایمن سوابق بیمار، داده‌های تحقیقات پزشکی و سایر اطلاعات حساس افزایش دهد.

ویژگی فوق می‌تواند به محققان مراقبت‌های بهداشتی و طول عمر اجازه دهد تا در مکان‌های فیزیکی مختلف به طور موثرتری همکاری کنند. آنها همچنین می‌توانند از بالاترین استانداردهای امنیت داده‌ها حمایت کنند.

نتیجه اینکه استفاده از هوش مصنوعی بلاک چین کمک می‌کند تا سیستم مراقبت بهداشتی کارآمدتر و شخصی‌سازی ‌شده‌تر شود.

شفافیت (Transparency)

چالشی که در مورد مدل‌های یادگیری عمیق فعلی وجود دارد، عدم شفافیت در فرآیندهای تصمیم‌گیری آن‌ها است. با توجه به پیچیدگی بسیار زیاد این مدل‌ها (که گاهی اوقات صدها میلیارد پارامتر را شامل می‌شود)، حتی متخصصان هم ممکن است برای توضیح برخی خروجی‌ها دچار مشکل شوند.

شفافیت ذاتی شبکه‌های بلاکچین می‌تواند به رفع برخی از مسائل مربوط به عدم شفافیت در هوش مصنوعی کمک کند.

با تسهیل ثبت شفاف داده‌ها، بلاکچین‌ها می‌توانند مدل‌های هوش مصنوعی را قادر سازند تا چارچوب روشنی برای عملیات خود فراهم کنند.

این ویژگی امکان تجزیه و تحلیل مسیرهای حسابرسی در مورد الگوهای تصمیم‌گیری الگوریتم‌ها و استفاده از یک دفتر کل داده‌های تغییرناپذیر را فراهم می‌کند تا نشان دهد که مدل‌ها به چه داده‌هایی متکی هستند. در نهایت به یکپارچگی بیشتر توصیه‌های (Recommendation) تولیدشده توسط مدل‌های هوش مصنوعی کمک می‌کند.

ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده (Decentralized Data Storage)

بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی به مجموعه داده‌های بسیار بزرگ متکی هستند. در حالی که داده‌ها تنها یک جزء هستند، این داده‌های آموزشی می‌توانند به طور قابل توجهی بر قابلیت‌های سیستم هوش مصنوعی تاثیر بگذارند.

راه حل‌های ذخیره‌سازی غیرمتمرکز فعال شده توسط سیستم‌های مبتنی بر بلاکچین، مانند IPFS، Filecoin و Arweave می‌توانند به حفظ یکپارچگی داده‌های آموزشی و تضمین منشا دقیق در آینده کمک کنند.

علاوه بر این، تکنیک‌های رمزگذاری نوآورانه می‌توانند مدل‌های یادگیری عمیق را بر روی مجموعه داده‌های رمزگذاری‌شده یاد بگیرند و در عین حال از حریم خصوصی محافظت کنند.

ادغام راه حل‌های ذخیره‌سازی مبتنی بر بلاکچین در پشته یادگیری عمیق (Deep Learning Stack) امنیت و قابلیت اطمینان سیستم‌های هوش مصنوعی را افزایش داده و همزمان شفافیت و اعتماد را در تصمیم‌گیری آن‌ها ارتقا می‌دهد.

توسعه قرارداد هوشمند (Smart Contract Development)

با ظهور ابزارهای توسعه به کمک هوش مصنوعی مانند GitHub Copilot بهره‎‌وری توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند را می‌توان تا حد زیادی افزایش داد. برنامه‌های قراردادهای هوشمند را می‌توان با APIهای مبتنی بر هوش مصنوعی تقویت کرد.

به این ترتیب با تجزیه و تحلیل حسگرهای دنیای فیزیکی خودمان، تحلیل احساسات یا مدل‌های مولد نسل جدیدی از برنامه‌های Web3 ارائه خواهد شد.

هوش مصنوعی امکان ایجاد تجربه‌های کاملا جدید بازی‌های Web3 را فراهم می‌آورد. در نتیجه توسعه‌دهندگان می‌توانند به طور یکپارچه کل دنیای بازی، دارایی‌های درون بازی، شخصیت‌های غیربازیکن و رویدادهای درون بازی را تولید کنند.

همچنین آن‌ها می‌توانند مکانیسم‌های بازی را با استفاده از زبان طبیعی و هوش مصنوعی مولد کدگذاری کنند. تمام بازی‌ها را می‌‍توان با استفاده از کدهای منبع باز و با کمک قابلیت‌های تولیدی مدل‌های هوش مصنوعی توسعه داد.

سخن پایانی

بلاکچین و هوش مصنوعی هر دو تکنولوژی‌های جدیدی هستند که توانمندی‌های بالقوه زیادی دارند. اما هر یک از این دو، نواقصی هم دارند. در نتیجه ترکیب شدن دو تکنولوژی یادشده، امکان رفع نواقص موجود، وجود دارد.

از کاربردهای بلاک چین در هوش مصنوعی و هوش مصنوعی بر بلاکچین می‌توان به مواردی از جمله افزایش امنیت، بهبود زنجیره تامین، تایید اصالت و شفافیت بیشتر اشاره کرد.

به نظر شما کاربرد بلاک چین در هوش مصنوعی چیست؟ چه استفاده‌های دیگری می‌توان از این دو تکنولوژی در کنار هم داشت تا شرایط زندگی خود را بهبود دهیم؟