الزامات بانک مرکزی

• رمزارز : رمزارز یک نوع دارایی مالی است که بر بستری دیجیتال، غیرمتمرکز و شفاف به نام زنجیره بلوک موجودیت می‌یابد. این دارایی‌ها می‌توانند در شرایطی کارکرد پولی بخود بگیرند. از دیدگاه بانک مرکزی ج.ا. ایران، رمزارزها در طبقه بندی زیر تعریف شده‌اند:

• رمزارز جهان‌روا: رمزارزی است که بهره‌برداری از آن و تبادلش محدود به هیچ جغرافیای خاصی نبوده و توسط عموم مردم دنیا بر بستر اینترنت قابل دسترس است. این نوع رمزارز بر دو گونه‌ی بدون پشتوانه دارایی و با پشتوانه دارایی وجود دارد. گونه بدون پشتوانه قابلیت استخراج توسط عموم مردم را داراست و از انواع معروف آن می‌توان به بیتکوین و اتریوم اشاره نمود. گونه دوم توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی و به پشتوانه‌ی یک دارایی مشهود یا نامشهود صادر می‌شود و قابلیت استخراج توسط عموم مردم را ندارد و از انواع معروف آن می‌توان به ایکس آرپی و تتر اشاره نمود.

• رمزارز بانک مرکزی (ملی) : (CBCC) شکل الکترونیک همان پولی است که توسط بانک مرکزی خلق و صادر می‌شود و قابلیت آن را دارد که منطبق بر اصول رمزنگاری، در یک بستر توزیع شده و بصورت فرد به فرد بدون دخالت هیچ نهاد واسط پرداخت تبادل شود. این نوع رمزارز به پشتوانه پول ملی کشور (ریال) صادر می‌شود.

• رمزارز منطقه‌ای: رمزارزی است که به پشتوانه یک دارایی مورد توافق در یک پیمان چندجانبه‌ی پولی بین چند کشور و با هدف تسهیل و تسریع تبادلات تجاری بین آن کشورها صادر و استفاده می‌شود.

• رمزارز حاصل از عرضه اولیه سکه/توکن (ICO) : لمه‌ی ICO مخفف Initial Coin Offering است و به فرآیندی اشاره می‌کند که طی آن، شخصی حقیقی یا حقوقی در داخل کشور اقدام به صدور رمزارز یا توکن دیجیتال جدید نموده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تامین سرمایه، در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارد. این نوع رمزارز می‌تواند به دو صورت بدون پشتوانه دارایی یا با پشتوانه صادر شود.

• توکن: یک موجودیت دیجیتال که یک ارزش مجازی یا واقعی را نمایندگی می‌کند. در این مستند توکن معادل یک رمزارز جدید حاصل از ICO در نظر گرفته می‌شود.

• کیف پول رمزارزی: نرم‌افزار، سخت‌افزار یا برنامه کاربردی است که وظیفه نگهداری و ذخیره رمزارز کاربران را بر عهده دارد. نحوه‌ی کارکرد این کیف مبتنی بر اصول رمزنگاری است. این کیف پول‌ها می‌توانند به صورت برخط (آنلاین) و یا برون خط (آفلاین) در اختیار کاربر قرار گیرند.

• صرافی رمزارزی: نهادی است که وظیفه تبدیل رمزارز کاربران به سایر رمزارزها، پول ملی کشور یا سایر ارزهای رایج دنیا و برعکس را برعهده دارد.

• استخراج(Mining): فرآیندی است که در آن تراکنش‌های رمزارزهای جهان‌روا، مورد تایید کاربران مشخص شبکه قرار گرفته و به دفتر زنجیره بلوک افزوده می‌شود. در ازای انجام این فرآیند کاربر می‌تواند علاوه بر دستمزد، مقدار مشخصی از رمزارز را نیز ایجاد (خلق) و تصاحب کند. این فرآیند معمولا نیاز به هزینه‌های سخت افزاری و نرم افزاری قابل توجهی دارد.

• صدور و انتشار این نوع رمزارزها در اختیار توسعهدهندگان آن است و بانک مرکزی در این زمینه امکان پذیرش نقش و مسئولیتی ندارد. استفاده از رمزارزهای جهان‌روا به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور ممنوع است. رمزارزهای جهان‌روا تنها در صرررافی‌هایی که مقررات آن در بخش الزامات عمومی صرافی‌ها آورده شده است، قابل خرید و و فروش و تبادل هستند.

• توسعه کیف پول رمز ارزی برای رمزارزهای جهان‌روا با در نظر گرفتن مقررات بخش کیف‌پول رمزارزی، برای اشخاص حقیقی و حقوقی بلامانع است. در حال حاضر استخراج رمزارزهای جهان‌روا در کشور به عنوان یک صنعت در نظر گرفته شده و‌ مقررات‌گذاری در این حوزه از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.

توسعه کیف‌پول رمزارزی برای نگهداری توکن‌ها با در نظر گرفتن مقررات بخش کیف‌پول، بلامانع است.

از دیدگاه بانک مرکزی توکن دارای پشتوانه به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

• توکن با پشتوانه ریال

• توکن با پشتوانه طلا و سایر فلزات گران‌بها

• توکن با پشتوانه ارز (دلار، یورو و غیره)

• توکن با پشتوانه سایر داراییهای مشهود و غیرمشهود

الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ریال، شامل موارد زیر می‌باشد:

• انتشار توکن با پشتوانه ریال تنها در کنترل و اختیار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

• توکن با پشتوانه ریال تنها در بانکهای مجاز و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل تبادل است.

• توکن با پشتوانه ریال می‌تواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

• توکن با پشتوانه ریال قابلیت استخراج ندارد.

الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه طلا و فلزات گران‌بها، شامل موارد زیر می‌باشد:

• انتشار توکن با پشتوانه طلا و سایر فلزات گران‌بها پس از اخذ مجوز بانک مرکزی و با ضمانت بانک‌های کشور مجاز است.

• توکن با پشتوانه طلا و فلزات گران‌بها در بانک‌های مجاز و صرافی‌ها، که مقررات آن در بخش صرافی‌ها آورده شده است، قابل تبادل است.

• استفاده از توکن با پشتوانه طلا و فلزات گران‌بها به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است.

• توکن با پشتوانه طلا و فلزات گران‌بها قابلیت استخراج ندارد.

الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه ارز، شامل موارد زیر می‌باشد:

• انتشار توکن با پشتوانه ارز تنها در انحصار بانک‌های دارای مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

• توکن با پشتوانه ارز در بانک‌های مجاز و صررافی‌ها که مقررات آن در بخش صرافی‌ها آورده شده است، قابل تبادل است.

• استفاده از توکن با پشتوانه ارز به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است.

• توکن با پشتوانه ارز قابلیت استخراج ندارد.

الزامات حوزه عرضه اولیه توکن با پشتوانه سایر دارایی‌های مشهود و غیرمشهود، شامل موارد زیر می‌باشد:

• انتشار توکن با پشتوانه سایر دارایی‌ها از حیطه نظارت و اختیارات بانک مرکزی خارج بوده و تابع قوانین بورس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. مقررات در این حوزه با محوریت سازمان بورس و اوراق بهادار و با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تدوین و ابلاغ خواهد شد.

• توکن با پشتوانه سایر دارایی‌ها در بورس کالا و اوراق بهادار، قابل تبادل است.

• استفاده از توکن با پشتوانه سایر دارایی‌ها به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است.

• توکن با پشتوانه سایر دارایی‌ها قابلیت استخراج ندارد

الزامات حوزه عرضه اولیه توکن بدون پشتوانه، شامل موارد زیر می‌باشد:

• انتشار توکن بدون پشتوانه از حیطه وظایف بانک مرکزی خارج بوده و تابع قوانین بورس جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

• توکن بدون پشتوانه در بورس کالا و اوراق بهادار، قابل تبادل است.

• استفاده از توکن بدون پشتوانه به عنوان ابزار پرداخت در کشور ممنوع است.

• مقررات‌گذاری در حوزه استخراج توکن‌های بدون پشتوانه، از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.

• انتشار رمزارز ملی تنها توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است.

• رمزارز ملی تنها در بانک‌های مجاز و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران قابل تبادل است.

• رمزارز ملی می‌تواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

• رمزارز ملی قابلیت استخراج ندارد.

• انتشار رمزارز منطقه‌ای تنها در انحصار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

• رمزارز منطقه‌ای، در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک‌های مجاز و و صرافی‌ها که مقررات آن در بخش صرافی‌ها آورده شده است قابل تبادل است.

• رمزارز منطقه‌ای می‌تواند به عنوان ابزار پرداخت در کشور مورد استفاده قرار گیرد.

• رمزارز منطقه‌ای قابلیت استخراج ندارد.

• هیچگونه تضمینی از سوی بانک مرکزی در زمینه تایید اصالت رمزارزها وجود ندارد و بانک مرکزی برای مدیریت و ثبات قیمت آنها هیچ گونه مکانیزمی اعمال نمی‌کند.

• ریسک تمامی معاملات و خطرات ناشی از سرمایه‌گذاری در این حوزه تماما با خود سرمایه‌گذاران خواهد بود.

• صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، پس از احراز شرایطی که توسط بانک مرکزی اعلام می‌گردد، مجاز به ارائه خدمات صرافی ارز دیجیتال می‌باشند.

• بانک مرکزی امکان اعطای مجوزهای جدید صرافی ارز دیجیتال را (در زمان مقتضی) بررسی نموده و نتایج آن را به اطلاع عموم خواهند رساند.

• مسئولیت صحت عملکرد پلتفرم صرافی‌ها و تضمین ملاحظات امنیتی آن بر عهده مالکان صرافی خواهد بود. در صورت هرگونه نقض امنیتی پلتفرم، صرافی مذکور موظف به پرداخت خسارت به کاربران می‌باشند.

• فهرست رمزارزهای قابل مبادله در صرافی‌های ارز دیجیتال، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین و در بازه‌های سه ماهه به صرافی‌های ارز دیجیتال ابلاغ خواهد شد.

• صرافی‌های ارز دیجیتال ملزم به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و شناسایی مشتریان (KYC) خواهند بود. خرید و فروش ارز دیجیتال به‌صورت فردی تنها در صورت احراز کامل هویت و رد و بدل شدن اطلاعات هویتی و اسناد و اطلاعات مربوط به منشأ منابع مالی یا رمزارز مجاز است.

• صرافی‌های ارز دیجیتال موظف هستند تا کلیه اطلاعات مربوط به خرید و فروش، مشتریان و همچنین دلایل و منشأ معاملات را ثبت و در صورت درخواست در اختیار بانک مرکزی قرار دهند.

• سقف تبدیل ریال به رمزارزها و بالعکس، در صرافی‌های مجاز تابع مقررات عمومی قوانین ارزی کشور خواهد بود.

• نگهداری رمزارزها توسط اشخاص حقیقی و حقوقی تابع مقررات عمومی قوانین ارزی است.

• مسئولیت انتخاب ابزارهای نگهداری رمزارزها و تأمین امنیت آن با خود اشخاص است و بانک مرکزی هیچ ابزار یا کیف پول رمزارزی را توصیه یا تضمین نمی‌کند.

• کارکرد کیف پول رمزارزی تنها محدود به ذخیره و انتقال رمزارز خواهد بود و تعبیه راهکارهای خرید کالا یا خدمات و ارائه خدمات ارزش افزوده در داخل کشور با استفاده از رمزارزها در کیف پول های رمزارزی ممنوع می‌باشد.

• با توجه به رصد انجام شده در حوزه استخراج رمزارزها و تاثیرات فعلی آن در نظام پولی و بانکی کشور، در حال حاضر استخراج رمزارزها در کشور به عنوان یک صنعت در نظر گرفته شده است، لذا مقررات‌گذاری در این حوزه از حیطه وظایف و نظارت بانک مرکزی خارج است.