بررسی مهم‌ترین موفقیت‌ها و شکست‌های اتریوم در سال ۲۰۲۰

اگرچه اتریوم سالی مملو از موفقیت‌های شگفت انگیز داشت، اما با شکست‌هایی نیز رو به رو شد. در این مقاله قصد داریم مهم‌ترین وقایع این پروژه در سال 2020 را بررسی کنیم.

سال 2020 برای اتریوم، یک سال ایده‌ال و همراه با موفقیت‌های متعدد بود. با مواردی مثل راه‌اندازی اتریوم 2.0 و جستجو برای راه‌حل مقیاس‌پذیری، رشد انفجاری امور مالی غیرمتمرکز و قابلیت‌های همکاری و تسویه حساب پول، بدون شک اتریوم نسبت به بیت کوین، عملکرد بهتری داشته است. در حالی که، بیت کوین عضو قابل اعتماد و خویشتن‌دار دنیای کریپتوکارنسی‌ها بوده، اتریوم را می‌توان عضوی خودمدار توصیف نمود.

اما مسلماً شرایط ناپایدار به هر دو طرف ضربه سختی وارد می‌کند. قله‌های هیجان و موفقیت تقریباً باید با ناامیدی و شکست توازن پیدا کنند.

مقاله پیشنهادی: اتریوم چیست

بزرگترین دستاورد: راه اندازی اتریوم  2.0

حتی قبل از راه‌اندازی واقعی اتریوم 2.0، این موضوع از اساسی‌ترین موضوعات این پروژه بوده است. این ارتقاء شبکه نویدبخش دو پیشرفت عمده بود: دور شدن از اجماع اثبات کار که بی‌فایده تلقی شده است و معرفی مقیاس‌پذیری از طریق تکنیکی به نام شاردینگ (sharding).

به طور خلاصه، شاردینگ مجموعه‌ای از بلاک چین‌های موازی را ایجاد می‌کند که توسط یک زنجیره مرجع، به نام زنجیره بیکن (beacon chain) هماهنگ می‌شوند. در سال 2020، سرانجام شاهد راه‌اندازی زنجیره بیکن اتریوم 2.0 بودیم که برای اولین بار امکان استیکینگ اتر (ether staking) از طریق آن فراهم شد.

راه‌اندازی این زنجیره در تاریخ 1 دسامبر بدون مشکل انجام شد و پیشرفت آن با انجام چندین دوره آزمایشی یا تست نت در طول سال محسوس بود.

شبکه آزمایشی رسمی پیش از راه‌اندازی، به نام مدالا (medalla)، در تاریخ 4 آگوست راه‌اندازی شد. اگرچه شروع خوبی نبود، اما تیم درس‌های بسیار ارزشمندی را از این تجربه کسب کرد و به طور مرتب تمام اشکالات و مشکلات موجود را برطرف ساخت.

این راه‌اندازی برای اتریوم یک موفقیت بی‌چون و چرا محسوب می‌شد، زیرا نتیجه‌ی 5 ساله شروع ارتقاء شبکه را به طور رسمی نشان داد. بن اجینگتون (ben edgington)، یکی از اپراتورهای کلاینت اتریوم ۲.۰، در مصاحبه با کوین‌تلگراف اظهار داشت:

فکر می‌کنم، همه ما از این اتفاق خوشحال شدیم. پس از سال‌ها تلاش و پیشرفت، تیم‌ها دغدغه آن را داشتند که پروژه‌ای محسوس را ارائه دهند. بنا بر توافق همه، این پروژه در سال 2020 ارائه گردید. و ما نیز به آن متعهد بودیم. ایده راه‌اندازی اتریوم 2.0 مدت‌ها مطرح بود و ما مشتاق بودیم که در این مسیر حرکت کنیم و نشان دهیم که می‌توانیم در قالب یک هدف  آن را محقق نماییم.

با این وجود، اجینگتون اطمینان داد که در طول توسعه اتریوم 2.0 هیچ اهمال‌کاری صورت نگرفته است. وی گفت:

چنانچه از نقایص عمده آگاه بودیم، تنها به خاطر تاریخ راه‌اندازی پروژه را قرار نمی‌دادیم.

نقشه راه از مقیاس‌پذیری زودهنگام خبر می‌دهد

با وجود اینکه فاز صفر اتریوم راه‌اندازی شده است، اما برای بهره‌مندی از مزایای عملی بلاک چین جدید کارهای زیادی می‌بایست انجام شود.

در کل از همان ابتدا جامعه بیشتر مشتاق مراحل بعدی بود:

فاز 1 که اولین ساختار شاردینگ را برای ذخیره‌سازی اطلاعات معرفی می‌کند.

فاز 2 که باعث می‌شود شاردینگ به طور کامل برای برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم قابل استفاده باشد.

در این مسیر، بلاکچین موجود اتریوم 1.0، به عنوان یک شارد با سیستم جدید ادغام خواهد شد و اثبات کار از رده خارج می‌شود.

در طول سال 2020، جامعه توسعه‌دهنده اتریو‌م در یک چشم‌انداز جایگزین، اتفاق نظر داشتند: نقشه راه رل‌آپ (rollup). رل‌آپ‌ها، نوعی از راه‌حل‌های لایه دو می‌باشند که مقیاس‌پذیری بلاکچین‌ها را با کاهش فشار محاسباتی فراهم می‌کنند.

اما این تنها مربوط به رل‌آپ‌ها نیست. همانطور که اجینگتون توضیح داد، مفهوم فازها و توسعه خطی کاملاً با یک رویکرد انعطاف‌پذیر جایگزین شده است:

فاز صفر بدون تغییر راه‌اندازی شد. اما اکنون، در حال توسعه بقیه مراحل به طور موازی هستیم. بنابراین، بین شاردینگ برای مقیاس‌پذیری و ادغام اتریوم 1.0 و اتریوم 2.0 باید یک جداسازی صورت گیرد. لذا، می‌توان به طور موازی روی آنها کار کرد. ممکن است که ابتدا ادغام اتریوم 1.0 اتفاق بیفتد یا شاید هم شاردینگ. آنها می‌توانند به طور مستقل از یکدیگر شروع به کار کنند.

البته ممکن است که اتریوم 2.0 خیلی زودتر از زمان پیش‌بینی شده راه‌اندازی شود، البته به شرطی که تاخیر قابل توجهی رخ ندهد.

موفقیت دیفای و تأثیر مثبت آن بر اتریوم

در حالی که پیشرفت لایه اصلی اتریوم کُند اما مستمر بود، دیفای در سال 2020، دنیای رمزنگاری را دگرگون کرد.

در طول تابستان و به طور کلی سال 2020، شاهد دستاوردهای فوق‌العاده زیادی از دیفای بودیم: یونی‌سواپ (uniawap) به یکی از صرافی‌ها با بالاترین حجم مبادلات در جهان تبدیل شد. برای دستیابی به کشت (yield) بیش از 13 میلیارد دلار وارد اکوسیستم اتریوم شد و پروژه‌های کاملا مردمی مبتنی بر سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز، اهمیت زیادی در فضای کریپتو پیدا کردند.

تاکنون اهمیت دیفای نه تنها از عملکرد آن، بلکه از نحوه اجرای زیرساخت‌های مالی حاصل شده است. مفاهیمی مانند ترکیب‌پذیری (هنگامی که یک پروتکل به سهولت دیگری را در خود ادغام می‌کند) یا معاملات و وام‌دهی‌های غیر حضانتی (noncustodial)، توانایی بالقوه خود را در سال جاری اثبات کردند.

بنابراین، زیرساخت‌های دیفای هنوز به لایه کاربردی خود محدود هستند، و تنها توانایی‌های بلاکچین اتریوم را استحکام می‌بخشند. هر چه دیفای در آینده بیشتر پیشرفت کند، اتریوم از مزایای آن بیشتر بهره‌مند خواهد شد.

بخش ناخوشایند رونق دیفای: ازدحام بلاکچین

سلطه دیفای به وضوح تأثیر منفی بر اتریوم گذاشته است: تضعیف تعداد زیادی از برنامه‌های غیرمتمرکز (dapps) دیگر. شاید بتوان پرداخت 50 دلار را برای تعامل با یک قرارداد هوشمند که نوعی کشت اعطا می‌کند، توجیه کرد، اما این یک پیشنهاد نه چندان جذاب برای خرید اقلام داخل بازی (in-game item) یا تراکنش‌های کوچک دیگر است.

در تابستان سال 2020، اتریو‌م به دلیل عواملی نظیر دیفای، استفاده از استیبل‌کوین و برخی از طرح‌های پانزی (ponzi) بدترین ازدحام خود را تجربه کرد. این امر منجر به افت شدید فعالیت در بازی‌های بلاکچینی و دیگر برنامه‌های غیر متمرکز شد که قبلاً در اتریوم رونق داشتند.

اجینگتون در مورد تسلط دیفای احساس رضایت‌بخشی نداشته و خاطرنشان می‌کند:

سه یا چهار سال پیش، یک چشم‌انداز بزرگ در مورد عملکرد اتریوم به عنوان یک لایه اصلی اجتماعی وجود داشت. انواع راه حل‌های هویتی و مواردی از این قبیل، به دلیل افزایش قیمت گس (gas) در اتریوم 1.0 توسط دیفای کنار گذاشته شدند. امیدوارم با زیاد شدن پهنای باند در اتریوم 2.0، بتوانیم طیف گسترده‌تری از راه حل‌های فراتر از دیفای را پشتیبانی کنیم.

رفع ازدحام با فناوری‌های لایه دو

راه حل‌های مقیاس‌پذیری میان مدت مبتنی بر فناوری لایه دو، از جمله پلاسما و رل آپ، پیشرفت‌های خوبی در سال جاری داشته‌اند. شبکه‌های مبتنی بر پلاسما با هدایت omg network و matic، پس از چندین سال توسعه، امسال راه‌اندازی شدند.

رل‌آپ‌‌ها وعده پلتفرم‌های بهتری را داده‌اند که استفاده از قراردادهای هوشمند دیفای را امکان پذیر می‌کنند.در سال 2020 رل‌آپ‌های zk، در zksync matter labs  و صرافی غیرمتمرکز لوپرینگ (loopring)، راه‌اندازی شدند. رل‌آپ‌های optimistic که نوع دیگری از راه حل‌های لایه دوم می‌باشند، چندین اثبات مفهوم (proofs-of-concept) را منتشر کرده و به طور مستمر برای راه‌اندازی در سال 2021 در حال پیشرفت می‌باشند.

احتمالاً سال آینده مرحله پذیرش راه حل‌های کاملاً توسعه یافته لایه دو را خواهیم دید.

طرح پراگ‌پو (progpow) و حاکمیت اتریوم

طرح پیشنهادی پراگ‌پو (progpow)، که سعی بر این دارد الگوریتم استخراج را برای حذف اسیک‌های (asic) تخصصی تغییر دهد، در ماه فوریه آشوب‌ها و تنش‌های سیاسی تلخی را در جامعه ایجاد کرد.

از نظر اجینگتون، نظارت از مشکلات کوچکی است که باعث شکست اتریوم می‌شود. «اگر می‌خواهیم در مورد نکات منفی اتریوم 2.0 یا چالش‌های پیش رو سخن بگوییم، حاکمیت در صدر آنها قرار دارد.»

سقوط پراگ‌پو برای آینده پروژه مساله‌ساز است: عدم توانایی آن در رد یا پذیرش رسمی مسائل مورد اختلاف است. این بحث به مدت دو سال ادامه داشت و ظاهراً تنها از فرط خستگی به پایان رسیده است.

با این وجود، اجینگتون خوشبین است که جامعه به مسائل مربوط به حاکمیت خواهد پرداخت:

در حال حاضر، می‌بایست درباره این مباحث فکر کنیم: حاکمیت پیرامون تحولات اتریوم 2.0 چگونه به نظر می‌رسد و چگونه با حاکمیت اتریوم 1.0 ارتباط می‌یابد؟ شاید اینجا فرصتی برای مطرح کردن و پرداختن به برخی از این سوالات باشد.

یک حادثه کوتاه اما قابل تامل: ارتباط نادرست به انشعاب زنجیره‌ای ختم می‌شود

اتریوم امسال برای مدت کوتاهی دچار یک هارد فورک ناخواسته شد. در 11 نوامبر، برای چند ساعت دو شبکه اتریوم وجود داشت که هرکدام از آنها دارای نودها و قدرت استخراج بودند. یادآوری می‌کنیم که اینفورا (infura)، نود مورد استفاده بسیاری از توسعه‌دهندگان اتریوم، در زنجیره اقلیت قرار داشت.

این مشکل هنگامی رخ داد که توسعه‌دهندگان گت (geth)، یک کلاینت اصلی اتریوم، یک اختلال اعتبارسنجی را بدون اطلاع سایر اعضا برطرف کردند. برخی از محققان ناخواسته این باگ را ایجاد کردند و در نتیجه نرم‌افزارهای قدیمی‌تر (از جمله اینفورا) در شبکه دیگری قرار گرفتند. این امر می‌توانست به سرقت پول از صرافی‌ها یا پیامدهای جدی دیگری منجر گردد.

حادثه مذکور، بحث‌هایی را در مورد افشای صحیح باگ‌های آینده ایجاد کرد، زیرا این مسئله برای جلوگیری از سوء استفاده عاملان شرور، مخفی شده بود. بیشتر اعضای جامعه اظهار داشتند که عاملان اصلی اکوسیستم باید از چنین موضوعاتی در آینده آگاه باشند.

اتریوم، دومین خانه بزرگ بیت کوین

یکی از اقدامات غیر منتظره در سال 2020، پدیده توکن‌سازی بیت کوین در شبکه اتریوم بود. در حال حاضر، برای رپد‌ بیت‌کوین (wrapped bitcoin-wbtc)، رن بیت‌کوین (renbtc) و تی بیت‌کوین (tbtc)، بیش از 134,500 بیت کوین وجود داشته که به اتریوم متصل شده‌اند و ارزش آنها بیش از 2.7 میلیارد دلار است.

در حالی که در راه حل‌های لایه دوم بیت کوین مانند شبکه لایتنینگ، شبکه لیکوئید و rsk، تقریباً 4,100 بیت کوین، یا معادل 84 میلیون دلار، می‌باشد.

پس از پذیرفته شدن توکن‌های بیت کوین در اکثر پروتکل‌ها و صرافی‌های اصلی دیفای، روند پیشرفت توکن‌سازی بیت کوین در اتریوم سرعت گرفت. علی رغم اینکه یک راه‌حل متمرکز توکن‌سازی است، بازار به وضوح موافق استفاده از بیت کوین در بلاک چین اتریوم بود.

اتریوم، بستر اصلی تتر و دیگر استیبل‌کوین‌ها

استیبل کوین‌ها، مشابه بیت کوین، شبکه اتریوم را مکان مناسبی برای استقرار خود در نظر گرفتند. تتر erc-20، تمامی بلاکچین‌های رقیب را شکست داد. به طور مداوم یواس‌دی‌تی (usdt)، بزرگترین مصرف‌کننده گس در بلاک چین اتریوم بود. در حال حاضر بیش از 12 میلیارد تتر در شبکه اتریوم قرار دارد.

میزان تتر در شبکه بیت کوین، اتریوم و ترون. منبع: کوین متریکس

به علاوه، استیبل‌کوین‌های دلاری دیگری نظیر یو‌اس‌دی‌کوین (usdc)، بایننس یو‌اس‌دی (busd)، دای (dai)، استاندارد پکسوس (pax) و … در شبکه اتریوم وجود دارند که بیش از 17 میلیارد دلار می‌باشند. نزدیکترین رقیب بعدی تتر در شبکه اتریوم، شبکه ترون می‌باشد که 6.4 میلیارد دلار تتر موجودی دارد.

سالی ناخوشایند برای کنفرانس‌های اتریوم

صنعت رمزارزها نسبتاً در برابر همه‌گیری ویروس کرونا و عواقب ناشی از آن مصون مانده بود. با این حال، اتفاقات دنیای واقعی، صحنه رمز ارز را تحت تاثیر قرار داد. به طوری که، تاثیر آن در هیچ کجا به اندازه کنفرانس‌های اتریوم مشهود نیست.

در اوایل ماه مارس، بسیاری از فعالان عرصه اتر برای شرکت در کنفرانس جامعه اتریوم (ethcc) در پاریس گردهم آمدند. متاسفانه در این کنفرانس حداقل 17 شرکت‌کننده به این بیماری مبتلا شدند که به رویداد اَبَر انتقال (superspreader event) کووید 19 در صنعت رمزارز  مشهور شد. 

در نتیجه بسیاری از کنفرانس‌های دیگر می‌بایست لغو و یا به صورت مجازی برگزار می‌شدند. از همه مهم‌تر، بنیاد اتریوم همایش devcon خود را در سال جاری لغو کرد و آن را به ماه اوت 2021 موکول کرد.

جالب است که اجینگتون (edgington) از این روند ناراضی نبود. او گفت:

البته، دلم برای دیدن همه تنگ شده است. اما از طرف دیگر، امسال کارهای زیادی را انجام دادیم که ممکن بود در غیر این صورت انجام نشوند.

سال هک‌های قراردادهای هوشمند

با پیشرفت حوزه دیفای، هکرهای فرصت طلب نیز افزایش یافتند. آنها با هک قراردادهای هوشمند میلیون‌ها دلار را به سرقت می‌برند.

برخی از قابل توجه‌ترین هک‌ها در سال 2020 عبارتند از: سه مورد سوءاستفاده از bzx، هک 25 میلیون دلاری پروتکل dforce، سرقت 500,000 دلاری از balancer و چهار هک دیگر تنها در یک هفته در ماه نوامبر این سال اتفاق افتاد. برخی از این موارد، مرز بین هک و دستکاری بازار را از بین بردند، اما به طور کلی، سال 2020 بسیاری از خطرات احتمالی مدیریت پول از طریق قراردادهای هوشمند را برجسته کرده است.

نوشتن یک نرم افزار ایمن بسیار چالش برانگیز است و سالیدیتی (solidity)، زبان برنامه‌نویسی اتریوم، واقعاً در این زمینه کمک‌کننده نیست. مستندات این زبان، فهرست گسترده‌ای از بهترین اقدامات امنیتی را نشان می‌دهد که عدم توجه به آنها، می‌تواند باعث از بین رفتن بودجه کاربران شود. قراردادهای هوشمند اتریوم را می‌توان به زبان امن دیگری به نام “vyper“ کدگذاری کرد، اما این زبان چندان متداول نیست. با بیشتر شدن مهارت توسعه‌دهندگان، امیدواریم که در سال 2021 شاهد هک‌های تاثیرگذار کمتری باشیم.

رسوایی افراد تأثیرگذار اتریوم

در مراحل بعدی رونق دیفای، در ماه سپتامبر، ایردراپ‌ها (airdrops) بسیار محبوب شدند. یونی‌سوآپ (uniswap) مشهورترین آنها بود، اما ایردراپ توکن  meme هم وجود داشت که تنها در یک دفعه ارزش آن 650,000 دلار بود.

به نظر می‌رسد که برخی از تأثیرگذاران حوزه اتریوم تلاش کردند تا با راه‌اندازی few، مسیر مشابه دستیابی به ثروت را بازآفرینی کنند (few توکنی است که به الگوی رفتاری معروفی در توییتر اشاره دارد: «تعداد کمی درک می‌کنند»  که به توییت‌ها مسئله هوشمندانه‌ای را اضافه می‌کند).

افشای مکالمات تلگرامی حاکی از آن بوده که برخی از فعالان گروه، آن را روشی برای دستیابی سریع به ثروت، از طریق استفاده از تعداد دنبال‌کنندگان‌شان می‌دانستند. به دنبال این افشای اطلاعات، برخی سریع از پروژه فاصله گرفته و مشارکت خود را نادیده گرفتند.

این افشای اطلاعات، بدون در نظر گرفتن اهداف گروه، به سرعت پروژه few را خاتمه داد و ضربه مهلکی به اعتبار افراد شرکت‌کننده وارد کرد.