بررسی توکن ایرانی «نشان ریال» بانک ملی

محمدجواد صمدی‌راد، قائم‌مقام شرکت ققنوس و مدیر توسعه کسب‌وکار این شرکت، در گفت‌وگو با خبرنگاران در خصوص نشان ریال خاطر نشان کرد: نشان ریال را بیشتر شبیه به پایلوت یا شبه cbdc می‌دانیم که در ابعاد محدود مطابق با ضوابط کیف‌پول بتوانیم این فناوری را تست کنیم و مسائل و مشکلات را در این زمینه احصا کنیم.

هم زمان با برگزاری چهارمین رویداد ملی شو در تاریخ چهارم اسفندماه 1399 از جدیدترین محصولات بانک ملی رونمایی شد. یکی از این محصولات «نشان ریال» نام دارد که به نوعی ارز دیجیتال بانک مرکزی ایران است و توسط کیف‌پول ققنوس راه‌اندازی شده است. این محصول اولین توکن ریالی است که شبکه ققنوس آن را بر بستر بلاکچین و دفتر کل توزیع شده ایجاد کرده است. صمدی‌راد در صحبت‌های خود با خبرنگاران افزود با اینکه توکن ریالی کار خود را از بانک ملی شروع کرده است؛ اما قرار است به زودی بانک‌های دیگر نیز نمونه‌های مشابه آن را ارائه دهند.

برای خرید و فروش بیت کوین همین حالا اقدام کنید.

می خواهم بیت کوین بخرم

ایجاد اولین توکن ریالی

چند ماه پیش بانک مرکزی با انتشار دستورالعملی برای کیف‌پول‌های الکترونیکی به بانک‌ها اجازه داد در قالب راهبر با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کیف‌پول تعامل داشته باشند، براساس این دستورالعمل شرکت‌های ارائه دهنده کیف پول می‌توانند محصولات خود را با عاملیت یک یا چند بانک عرضه کنند. در همین راستا قائم‌مقام شرکت ققنوس در خصوص ایجاد نشان ریال خاطر نشان کرد:

در این مسیر به دلیل اینکه دستورالعمل مذکور محدودیت فنی ایجاد نکرد و مشخصاً در حوزه رفتارهای اقتصادی و اجرایی بیشتر موضوع را قانون‌گذاری کرده بود، به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم از ابزارهایی که در شبکه ققنوس داریم و با کمک فناوری دفتر کل توزیع شده برای پیاده‌سازی یک محصول که می‌تواند ارائه‌دهنده خدمات کیف‌پول باشد، بهره‌مند شویم.

صمدی راد در خصوص مذاکرات انجام شده با چندین بانک در راستای ایجاد اولین توکن ریالی خاطر نشان کرد بانک ملی برای ایجاد اولین توکن تمایل زیادی نشان داد، شرکت ققنوس نیز با توجه به رهنمودها و حمایتی که بانک ملی از این پروژه داشت توانست اولین توکن ریال را با تعریفی که مدنظر بانک ملی است پیاده‌سازی کند.

 قابلیت نشان ریال

محمد طهرانی، مدیر توسعه کسب‌وکار ققنوس، در خصوص کاربردهای توکن نشان ریال اضافه کرد یکی از کاربردهای نشان ریال تراکنش‌های بدون تماس است که در دوران کرونا بسیار مناسب و کاربردی خواهد بود. هم‌چنین مشکلات متعددی که به هنگام پرداخت‌های خرد از طریق سوییچ‌ بانکی به وجود می‌آیند یا کلاهبرداری‌هایی که از طریق کارت‌به‌کارت کردن رخ می‌دهند را می‌توان با استفاده از کیف‌پول الکترونیکی برطرف کرد. لذا استفاده از این روش امنیت امور کاربران را بالا می‌برد.

نشان ریال بر بستر بلاکچین ققنوس راه‌اندازی شده است. طهرانی در توضیح این موضوع خاطر نشان کرد:

تقریباً تمامی پرداخت‌های خرد کشور اکنون از طریق سوییچ‌های بانکی و واریز کارتی با استفاده از دستگاه‌های کارت‌خوان انجام می‌شود. این موضوع باعث فشار زیادی به سوییچ‌های بانکی می‌شود و بسیاری از انواع پرداخت‌های پیشرفته از این طریق غیر قابل انجام است. بدین ترتیب با استفاده از بستر پیشرفته شبکه ققنوس نشان ریال قابلیت انجام پرداخت‌های خرد را بدون اینکه به شبکه بانکی کشور و سوییچ‌های آن فشاری بیاید انجام می‌دهد. همچنین از طریق این بستر امکان انجام پرداخت‌های دو سر آفلاین نیز وجود دارد که برای اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌شود علاقمندان به سپیدنامه نشان ریال مراجعه کنند.

 قیمت هر واحد «نشان ریال» برابر 10 میلیون ریال است

به گفته طهرانی کاربران می‌توانند با شارژ کیف‌پول الکترونیکی خود تراکنش‌های روزانه و خرد خود را با کارمزدهای بسیار پایین انجام دهند و از فروشگاه‌های حضوری و اینترنتی خرید کنند. قیمت هر واحد نشان ریال برابر 10 میلیون ریال است و هنگام شارژ کیف‌پول، نزد بانک ملی معادل همین مقدار سپرده می‌شود. هر نشان ریال را می‌توانید تا 7 رقم اعشار خرد کنید؛ بنابراین با حذف 4 صفر از پول ملی کشور نیازی به تغییر نشان ریال در موجودی کیف‌پول کاربران نیست.

مدیر توسعه کسب‌وکار ققنوس همچنین خاطر نشان کرد کاربران می‌توانند در هر زمانی که تمایل داشته باشند به کمک درگاه‌های معتبر پرداخت شاپرک، حساب خود را شارژ کنند و با استفاده از کیف‌پول ققنوس تراکنش‌های خود را انجام دهند. در صورت نیاز به خارج کردن دارایی خود از کیف پول ققنوس، می‌تواند درخواست انتقال معادل ریالی نشان ریال را به شماره شبای بانک خود ثبت کنند. در این صورت مبلغ مزبور به حساب بانکی کاربر منتقل خواهد شد.

تمرکز نشان ریال روی پذیرنده‌های غیرحضوری

صمدی‌راد در رابطه با تمرکز نشان ریال روی پذیرند‌ه‌ها خاطر نشان کرد:

برای توسعه شبکه پذیرندگی برنامه‌ای وجود دارد که با توجه به نگاهی که بانک ملی دارد، در وهله اول تمرکز روی پذیرنده‌های غیرحضوری است و پس از آن روی حوزه پذیرندگی‌های حضوری با کاربرد خرد تمرکز می‌شود. اساساً همان محدودیت‌هایی که روی کیف‌پول مانند میزان ثبت تراکنش یا میزان موجودی کیف‌پول وجود دارد، محدودیت‌هایی است که در دستورالعمل است؛ بنابراین در شبکه مشخص و محدودی می‌توانیم از این ابزار استفاده کنیم؛ اما اولویت‌بندی ما در گام اول پذیرندگی‌های غیرحضوری و آنلاین و در گام دوم پذیرندگی‌های حضوری است که بیشتر از جنس پرداخت‌های خرد هستند.

طهرانی گفت پذیرندگان فروشگاهی با استفاده از کیف‌پول ققنوس و نمایش کد دوبعدی اختصاصی خود به مشتریان در هنگام پرداخت‌های حضوری، بدون تماس مبالغ مورد نظر را دریافت نمایند؛ پذیرندگان اینترنتی نیز می‌توانند با استفاده از این ابزار در وب‌سایت خود امکان پرداخت با نشان ریال را برای کاربران خود فراهم کنند. کیف‌پول ققنوس برای اولین بار در کشور از ویژگی‌هایی مانند برق‌آسایی، پرداخت مسیری، معامله تضمینی و چک زمان‌دار پشتیبانی می‌کند و تجربه منحصر به فردی را برای کاربران فراهم می‌کند.

چهار بانک دیگر در حال مذاکره برای توسعه توکن ریالی

صمدی‌راد با اشاره به اینکه چهار بانک دیگر نیز در حال مذاکره برای راه‌اندازی توکن ریال هستند بیان کرد براساس دستورالعمل‌های موجود، حداکثر یک راهبر قادر است با سه بانک مختلف همکاری کند؛ در حال حاضر امیدواریم با توجه به شرایطی که در آینده فراهم می‌شود بتوانیم دو بانک از چهار بانک داوطلب را به مجموعه اضافه کنیم و با آن‌ها قرارداد ببندیم و این بانک‌ها میز بتوانند توکن ریال خود را منتشر کنند.

به گفته صمدی راد عنوان نشان ریال توسط بانک ملی انتخاب شده است؛ بانک‌های دیگر می‌توانند با توجه به کسب‌وکارهای خود نام دیگری برای توکن ریالی خود انتخاب کنند.

صمدی‌راد با اشاره به ظرفیت‌هایی که dlt ‌برای پیشبرد این اهداف به آن‌ها می‌دهد، افزود:

ما در این پلتفرم می‌توانیم در لحظه توکنی را که منتشر ‌کنیم که معادل ریال آن در بانک سپرده می‌شود و نهاد ناظر می‌تواند تضمین کند که میزان ریالی که نزد بانک عامل است با میزان توکنی که در شبکه معادل ریال آن منتشر شده برابری می‌کند و هیچ خلق پولی اتفاق نمی‌افتد.

نشان ریال توکنی شبیه به cbdc است

صمدی‌راد در مورد تفاوت‌های نشان ریال با ارز دیجیتال بانک مرکزی به خبرنگاران گفت:

می‌توان گفت که نشان ریال نوعی cbdc است، اما چون سیاست‌گذاری‌های cbdc و انتشار ریال در حاکمیت بانک مرکزی است، نمی‌توان قطعاً اسم آن را cbdc یا ارز دیجیتال بانک مرکزی بگذاریم. البته به لحاظ فناوری این آمادگی وجود دارد که از همین ساختار و با همین شرایط، رگولیشن و تعریف جدیدی از توکن برای cbdc روی پلتفرم ما تعریف شود. نشان ریال را بیشتر شبیه به پایلوت یا شبه cbdc می‌دانیم که در ابعاد محدود مطابق با ضوابط کیف‌پول بتوانیم این فناوری را تست کنیم و مسائل و مشکلات را در این زمینه احصا کنیم.

او در پایان گفتگوهای خود بیان کرد. تلاش می‌کنیم این فناوری را برای کاربردهایی مشابه cbdc شبیه‌سازی کنیم؛ بنابراین در هر زمانی که دستورالعمل آن توسط بانک مرکزی ارائه شود، آنگاه بر اساس تجربه‌هایی که در این زمینه از طریق نشان ریال و شبکه ققنوس به دست آوردیم برای پیاده‌سازی الزامات cbdc استفاده خواهیم کرد.

ترجمه و جمع‌آوری: واحد تیم خرید و فروش ارزهای دیجیتال صرافی ارز دیجیتال همتا پی