ارزش کل سرمایه قفل‌شده (TVL) چیست؟
ارزش کل سرمایه قفل‌شده (Total Value Locked) که به اختصار TVL خوانده شده و در برخی منابع ارزش کل قفل‌شده هم ترجمه شده است، مجموع کل دارای‌هایی است که در یک پروتکل خاص سپرده‌گذاری یا به اصطلاح قفل شده‌اند. در‌واقع می‌توان ارزش کل سرمایه قفل‌شده را به‌عنوان معیاری برای سنجش کارکرد، ارزش و اعتبار یک پروتکل در حوزه دیفای قلمداد کرد. اما این‌که معنی و مفهوم ارزش کل قفل‌شده چیست، چگونه می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند یا چطور محاسبه می‌شود و ویژگی‌های آن چیست، موضوعی است که قصد داریم در ادامه این مقاله مفصل به آن بپردازیم. با ما در همتاپی همراه باشید.
منظور از ارزش کل سرمایه قفل‌شده (TVL) چیست؟
ارزش کل سرمایه قفل‌شده یا ارزش کل قفل‌شده (Total Value Locked) که به‌اختصار TVL نیز خوانده می‌شود، در حوزه دیفای و ارزهای دیجیتال، نشان‌دهنده مجموع دارایی‌ها یا سپرده‌گذاری‌هایی است که در یک پروژه یا پروتکل خاص استیک (Stake) شده است.
استیکینگ (Staking) در دنیای ارزهای دیجیتال ممکن است با اهداف مختلفی صورت گیرد:
- سودآوری
- پاداش‌دهی
- درآمد‌های ثابت
- کوین و توکن جدید
مقدار سرمایه‌ای که در یک پروتکل مبتنی بر بلاکچین یا دیفای سپرده‌گذاری استیک می‌شود، تا به اهداف بالا برسد، ارزش کل سرمایه قفل‌شده نامیده می‌شود و می‌تواند معیاری از ارزش پروتکل مورد نظر، امنیت و اعتبار آن یا میزان کارایی و کارکرد آن در صنعت باشد.
بزرگ‌ترین پروتکل دیفای که تاکنون توانسته بیشترین حجم ارزش کل سرمایه قفل‌شده را به نام خود ثبت کند، اتریوم (Ethereum) بوده است. شبکه‌ای که نه تنها از امنیت و اعتبار بالایی برخوردار است، بزرگ‌ترین آلت‌کوین جهان را نیز معرفی کرده و یکی از کارآمدترین شبکه‌ها برای پرداخت‌های کریپتویی است.
ارزش کل سرمایه قفل‌شده چگونه به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند؟
یکی از سوالات مهمی که مطرح می‌شود، این است که ارزش کل قفل‌شده چه اطلاعاتی را در اختیار ما قرار می‌دهد، چقدر مهم است و چگونه می‌تواند در سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات به ما کمک کند؟
اگر پلتفرم‌های داده‌محوری مثل کوین جکو (Coin Gecko)، کوین مارکت کپ (Coin Market Cap) یا تریدینگ ویو (Trading View) را برای ارزیابی و بررسی پروژه‌های کریپتویی مورد نظرتان برای سرمایه‌گذاری رصد کرده باشید، عموماً از داده‌ای تحت عنوان ارزش کل سرمایه قفل‌شده (TVL) در قالب یکی از معیارهای اصلی نام برده‌اند.
واقعیت این است که فعالیت و موفقیت پروژه‌های دیفای، در سایه تأمین نقدینگی آن‌ها توسط کاربران و سرمایه‌گذاران است. کاربران و سرمایه‌گذاران باید حاضر به سپرده‌گذاری در قالب وثیقه وام یا نقدینگی در استخرهای معاملاتی این پروتکل‌‌ها باشند تا برنامه‌ها قابلیت اجرایی‌شدن داشته باشند.
هنگامی که ارزش کل سرمایه قفل‌شده در یک پروتکل افزایش پیدا می‌کند، به معنی افزایش معیارهای زیر در آن است:
- نقدینگی
- محبوبیت
- قابلیت استفاده
پس به‌مرور زمان، پروتکل رشد کرده و موفقیت بیشتری به دست می‌آورد و درنتیجه سرمایه‌گذارانی که روی آن یا توکن بومی آن سرمایه‌گذاری یا شرط‌بندی کرده‌اند سود خواهند برد.
هرچه میزان ارزش کل سرمایه قفل‌شده بیشتر شود، پتانسیل سود کاربران و سپرده‌گذاران پروتکل نیز افزایش یافته و سرمایه‌گذاران بیرونی نیز قابلیت بهره‌وری بیشتری را خواهند داشت. برعکس این موضوع نیز صادق است و پایین بودن ارزش کل سرمایه قفل‌شده می‌تواند به منزله مشارکت کمتر، اعتبار پایین‌تر، بازدهی و نقدینگی کمتر و درنتیجه پتانسیل سود پایین‌تر برای سرمایه‌گذاران باشد.
در صورتی که قصد سرمایه‌گذاری روی پروتکلهای دیفای را دارید، می‌توانید اطلاعات تکمیلی در‌خصوص ارزش کل سرمایه قفل‌شده پروژه‌های مورد‌نظرتان را در پلتفرم‌های تحلیل پیشرفته‌ای مثل دیفای لاما (Defi Llama) و دیفای پالس (DeFi Pulse) رصد کنید.
ارزش سرمایه قفل‌شده یک ارز دیجیتال چگونه محاسبه می‌شود؟
با توجه به این‌که در حال حاضر طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها و پروتکلهای دیفای در حال فعالیت هستند و روزبه‌روز نیز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود، به احتمال زیاد محاسبه دقیق ارزش سرمایه قفل‌شده یک پروتکل نسبت به کل بازار کریپتو کاری دشوار و چالش‌برانگیز خواهد بود.
با این حال، توصیه می‌کنیم حد و مرز مشخصی را برای پروتکلهای انتخابی خود برای سرمایه‌گذاری مد نظر داشته باشید تا از پروژه‌های ضعیف و ضررده یا بدتر از آن، کلاهبرداری‌ها در امان بمانید. برای این منظور، معمولاً توصیه می‌شود پروتکل‌هایی با معیار حداقل ارزش کل قفل‌شده (TVL) یک میلیارد دلاری انتخاب شوند؛ پروتکل‌هایی که قدرتمندتر و تثبیت‌شده‌تر هستند.
هنگام بررسی و محاسبه معیار ارزش کل قفل‌شده نیز لازم است سه فاکتور مد نظر قرار گیرند:
- قیمت فعلی
- عرضه در گردش پروژه
- حداکثر عرضه در گردش در دسترس
برای محاسبه ارزش کل بازار کافی است عرضه در گردش را در قیمت فعلی ضرب کنید. سپس برای محاسبه ارزش سرمایه قفل‌شده نیز کافی است عدد به دست آمده (یعنی همان ارزش کل بازار) را بر حداکثر عرضه در گردش در دسترس پروژه تقسیم کنید.
ویژگی‌های ارزش کل سرمایه قفل‌شده چیست؟
مهم‌ترین ویژگی‌های ارزش کل سرمایه قفل‌شده که می‌تواند جنبه‌های مثبت و منفی یا معایب و مزیت‌های این معیار را در‌بر‌گیرد، از قرارِ زیر هستند:
- ارزش کل سرمایه قفل‌شده نشان‌دهنده سطح امنیت و اعتبار یک پروتکل است.
- ارزش کل قفل‌شده نمی‌تواند معیار درست و قابل‌اعتمادی از فعالیت واقعی کاربران باشد.
- شهرت، سیاست‌های امنیتی یا تبلیغات نیز می‌توانند در میزان ارزش کل قفل‌شده دخیل باشند.
- ارزش کل قفل‌شده معیاری برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و میان‌مدت است و در بلند‌مدت جواب نمی‌دهد.
- شرایط بازار، رویدادها و جریان‌های سیاسی و اقتصادی یا رسانه‌ها می‌توانند روی ارزش کل قفل‌شده تأثیرگذار باشند.
- امکان افزایش ارزش کل سرمایه قفل‌شده به‌صورت جعلی توسط خراب‌کاران برای کلاهبرداری وجود دارد.
- ارزش کل سرمایه قفل‌شده به‌تنهایی نمی‌تواند معیار کافی برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها باشد.
- پلتفرم‌های ارائه‌هنده ارزش کل قفل‌شده نیز ممکن است جعلی و کلاهبرداری باشند.
جالب است بدانید که اتریوم، با بیش از ۵۰۰ پروتکل قدرتمند مختلف، یکی از قدرتمندترین شبکه‌ها در حوزه دیفای است که با ارزش کل سرمایه قفل‌شده‌ای بالغ بر ۲۱میلیارد دلار، بیش از نیمی از سهم بازار را به خود اختصاص داده است.
با این حال، در‌خصوص ویژگی‌های پروتکلهای این شبکه نیز لازم است نکات مثبت و منفی بالا را توأمان مد نظر داشته باشید و جوانب اختیاط را حین سرمایه‌گذاری‌های خود رعایت کنید. به‌ویژه اگر قرار است سرمایه‌گذاری‌های طولانی‌مدت یا در حجم‌های بالا داشته باشید، بهتر است در کنار معیار ارزش کل سرمایه قفل‌شده معیارهای دیگری نظیر عمق استخرهای پروتکل، مدل حاکمیت آن، توکنومیکس پروژه و مواردی از این دست را نیز بررسی کنید.
جمع‌بندی
ارزش کل سرمایه قفل‌شده (Total Value Locked) یا به اختصار TVL، یکی از شاخص‌ها و معیارها مهم در بررسی و سنجش پروژه‌ها و پروتکلهای دیفای است که نشان‌دهنده مجموع دارایی‌‌هایی است که در آن پروژه یا پروتکل خاص سپرده‌گذاری شده است.
معیار ارزش کل سرمایه قفل‌شده می‌تواند حاکی از:
- اعتبار
- امنیت
- محبوبیت
- قابلیت استفاده
پروتکل مورد‌نظر باشد. هرچند که کافی نیست و برای سرمایه‌گذاری‌های در حجم بالا (به‌ویژه در طولانی‌مدت) لازم است معیارهای دیگری نظیر عمق استخرها، توکنومیکس و فاکتورهایی از این دست نیز بررسی شوند. خصوصاً که در ارزش کل سرمایه قفل‌شده امکان دستکاری یا کلاهبرداری نیز وجود دارد.
