نقدینگی چیست؟ تعریف نقدینگی در بازار ارزهای دیجیتال

امروز، در این مقاله، ما به این مفاهیم خواهیم پرداخت و همچنین نقدینگی را اندازه‌گیری خواهیم کرد و این کار به ما امکان می‌دهد وضعیت فعلی هر پروژه را قضاوت کنیم.

تعریف نقدینگی چیست؟

نقدینگی، توانایی تبدیل سریع دارایی‌ها به معادل پولی آن‌ها با قیمت مناسب است. میزان نقد‌ینگی می‌تواند کم یا زیاد باشد و  همچنین برخی از دارایی‌ها به سختی نقد می‌شوند. مفهوم نقدینگی را می‌توان برای هر بنگاه اقتصادی، اوراق بهادار، املاک و مستغلات، وسایل نقلیه و دارایی‌های مختلف متعلق به یک شرکت یا شخص دیگر به کار برد. معمولاً پولی که در یک سیستم اقتصادی معین گردش می‌کند بالاترین نقد‌ینگی را دارد. چنین اصلی در صنعت ارزهای دیجیتال نیز وجود دارد. نقدینگی در صنعت رمز ارزها را می‌توان به عنوان توانایی خرید یا فروش ارزهای دیجیتال بدون ایجاد نوسانات جدی در نرخ آنها تعریف کرد. برای مثال، یکی از شرکت‌کنندگان بازار می‌تواند 100 بیت کوین بفروشد و به هیچ وجه بر قیمت بیت کوین تأثیر نگذارد. نه تنها رمزارز می‌تواند نقدینگی داشته باشد، بلکه خود بازار نیز می‌تواند قابلیت نقدینگی را دارا باشد. ارز دیجیتال دارای نقدینگی تنها در صورتی مورد توجه واقع می‌شود که بتواند بدون هیچ مشکل و پیامدی مبادله شود. بازار تنها در صورتی نقد‌ینگی دارد که شرکت‌کنندگان آن آماده معامله باشند. یعنی حجم معاملات زیادی در بازار رمزارز خاص وجود داشته باشد و قیمت‌های عرضه و تقاضا تفاوت زیادی نداشته باشند. بنابراین، این امر به عنوان نقدینگی در نظر گرفته می‌شود.

چرا نقدینگی مسئله‌ی مهمی است؟

تمرکز هر چه بیشتر بر نقدینگی، بر اهمیت آن در بازارهای مالی تأکید می‌کند. به هر حال، هرچه بازار از نقدینگی بیشتری برخوردار باشد، از ثبات بیشتری نیز برخوردار است. از طرف دیگر، هنگام خرید یا فروش بیت کوین، معامله‌گران بسیاری همیشه آماده اجرای یک سفارش با کمترین تأثیر بر قیمت دارایی هستند. اما، احتمالاً در نتیجه یک معامله مهم یک آلتکوین (Altcoin) با نقد‌ینگی کمتر بر قیمت آن رمزارز تأثیر می‌گذارد.

 احتمالاً برای انجام یک معامله بزرگ، مجبورید از دفتر سفارشات (order book) استفاده کنید. در نهایت، گستره‌ی عرضه و تقاضا افزایش می‌یابد و قیمت کلی دارایی با افزایش یا کاهش مواجهه می‌شود. در این حالت، نه تنها معامله‌گر لغزش شدیدی را تجربه می‌کند، بلکه دارایی نیز با گذشت زمان بی‌ثبات‌تر می‌شود. در کل دارایی که نقدینگی بیشتری دارد، هم در معاملات فردی و هم در بازار ثبات بیشتری دارد.

چگونه نقدینگی را محاسبه کنیم؟

• حجم معاملات

به تعداد کوین‌های فروخته شده در یک بازار خاص در مدتی معین اشاره دارد. این مسئله می‌تواند جهت حرکت و روند فعلی بازار را نشان دهد. افزایش حجم معاملات به معنای فعالیت معامله‌گری بیشتر (خرید و فروش) است. علاوه بر این، هر چه حجم معاملات مطابق با روند آن بازار باشد به معنای فعالیت بیشتر بازار در حمایت از روند کلی است. با این حال، اگر سیر قیمت از نظر حجم پشتیبانی نشود، بدان معنی است که تعداد کمی از مردم از روند قیمت فعلی حمایت می‌کنند. بنابراین، آن قیمت برای مدت کوتاهی دوام دارد. در واقع، افزایش قیمت در حجم معاملات پایین می‌تواند نشانه دستکاری قیمت باشد.

• شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش

هر صرافی ارز دیجیتال دارای یک دفتر سفارش (order book) می‌باشد که تمام سفارشات خرید (توسط خریداران) و سفارشات فروش (توسط فروشندگان) را نشان می‌دهد. دفتر سفارش شاخص بسیار خوبی برای نقدینگی است، زیرا می‌توانید ارزیابی کنید که آیا کوین یا رمز ارز مورد نظر شما دارای نقدینگی است یا خیر. شما می‌توانید با مشاهده دفتر سفارش، اختلاف بین قیمت خرید و فروش را تخمین بزنید. با در نظر گرفتن تفاوت بین کمترین قیمت پیشنهادی فروش و بالاترین قیمت پیشنهادی خرید، به راحتی می‌توان اختلاف قیمت خرید و فروش را محاسبه کرد. بیشترین میزان نقدینگی دارایی دارای کمترین شکاف نرخ پیشنهادی خرید و فروش است. در حالی که در بازارهای با نقد‌ینگی کمتر اختلاف قیمت بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش بسیار بیشتر است.

خطرات و مزایای بالقوه نقدینگی کم

نقدینگی پایین منجر به ثبات کمتر قیمت دارایی‌ها می‌شود. به این معنی که لغزش و دستکاری قیمت‌ها خطراتی را در بازارهای با نقدینگی کم به وجود می‌آورد. همچنین افت قیمت نیز می‌تواند به اخلال ناگهانی تبدیل شود. عدم حضور فعالان بازار می‌تواند منجر به زمان طولانی انتظار شده، که به ویژه در هنگام نوسانات بازار می‌تواند برای معامله‌گران مضر باشد.

از طرف دیگر، این عدم ثبات می‌تواند برای معامله‌‌گران مفید باشد. وقتی یک سفارش بزرگ به دلیل نقدینگی کم کاهش قیمت دارد، فرصت آربیتراژ برای معامله‌گر فراهم می‌شود و او می‌تواند با تخفیف خرید کند.

به طور کلی، مهمترین چیز آن است که دقیقاً بفهمید نقدینگی چگونه بر معاملات شما تأثیر می‌گذارد و یک استراتژی منسجم برای خود برگزینید. عواملی که در بالا به آنها اشاره شد را حتما در نظر بگیرد. و در نهایت دارایی‌ها و صرافی‌ها را با محیط نقدینگی مناسب به صورت آگاهانه انتخاب کنید.

نقدینگی بیت کوین چگونه است؟

نقدینگی جنبه‌های مختلفی دارد که تمامی آن‌ها بر قیمت بیت کوین موثرند. یکی از تعاریفی که می‌توان برای نقدینگی ارائه داد توانایی یک دارایی برای تبدیل شدن به پول نقد در لحظه است. دیدگاه دیگر این است که نقدینگی بر اساس پراکندگی عرضه-تقاضا محاسبه می‌شود. در سرمایه‌ گذاری که پراکندگی عرضه-تقاضای کم می‌باشد، نقدینگی بالا است. بنابراین در این حالت نقدینگی به این معناست که در زمان خرید یا فروش تخفیف یا حق‌العملی بر دارایی اعمال نمی‌شود و ورود و خروج به آن بازار آسان است.

عموما زمانی که مقادیر بالایی از یک دارایی در بازاری خریده یا فروخته ‌شود، آن بازار رقابتی می‌شود. اینجاست که امکان دریافت حق‌العمل یا گرفتن تخفیف کم می‌شود. دارایی‌هایی این چنینی با قیمتی نزدیک به قیمت بازار خرید و فروش می‌شوند. به عنوان نمونه بازار فارکس یکی از نقدینه‌ترین بازارها در سطح جهان است. طبق آمار بانک جهانی (BIS) در آوریل 2019 میانگین گردش مالی فارکس 6.6 تریلیون دلار در روز بوده است. بازار املاک و مستغلات نمونه کلاسیکی از یک دارایی نقدینه است. گاها خرید و فروش یک ملک نیازمند ماه‌ها کار و فعالیت، مذاکره، پر کردن فرم‌های خسته‌کننده و پرداخت حق‌العمل‌های متناوب است.

معاملات روزانه بیت کوین، منبع: کوین‌مارکت‌کپ

نقدینگی برای تمام دارایی‌هایی که امکان خرید و فروش دارند، از جمله ارزهای دیجیتال و در صدر آن‌ها بیت کوین امری ضروری است. بازارهای نقدینه عمیق و روانند. در حالی که بازارهای غیرنقدینه می‌توانند تریدرها را در موقعیتی قرار دهند که خارج شدن از آن دشوار است. نمودار بالا حجم معاملات روزانه بیت کوین را نشان می‌دهد. در 5 سال اخیر، بیت کوین رشد چشمگیری داشته است، این رشد آنقدر زیاد است که نمودار آن را باید در مقیاس لوگاریتمی نشان داد.

حجم معاملات روزانه بیت کوین در سال 2014، کمتر از 100 میلیون دلار در روز بود که گاها به کمتر از 10 میلیون دلار در روز نیز می‌رسید. نمودارها به سادگی نشان می‌دهند که نقدینگی بیت کوین و بازار ارزهای دیجیتال نیز رو به رشد است. بعد از افت شدید قیمت بیت کوین، حجم معاملات آن به کمتر از 5 میلیارد دلار در روز نزول کرد. با این وجود، مجددا در اوایل سال 2020 حجم معاملات روزانه بیت کوین از 20 میلیارد دلار در روز فراتر رفت و تاکنون به 76 میلیارد دلار در روز رسیده است.

در ادامه در نظر داریم به عوامل اساسی تاثیرگذار بر نقدینگی بیت کوین نگاهی بیندازیم:

• صرافی‌های ارز دیجیتال 

افزایش تعداد صرافی‌های معتبر بیت کوین (BTC) به معنای بیشتر شدن فرصت‌های خرید و فروش برای افراد است. افزایش نوسانات و حجم مبادلات در بهبود نقدینگی موثر بوده است. در این میان گروهی از افراد هستند که بیتکوین‌های خود را بیرون از صرافی نگهداری می‌کنند. با ایمن‌تر شدن صرافی‌های مطرح، بسیاری از آن‌ها تمایل پیدا می‌کنند که کوین‌های خود را به گردش درآورند و به این ترتیب بر تعداد فروشنده‌ها و خریداران اضافه می‌شود.

• پذیرش بیت کوین 

زمانی که مغازه‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و کسب‌وکارهای بیشتری بیت کوین را به عنوان روشی به عنوان پرداخت بپذیرند، با افزایش استفاده از این رمز ارز، نوسان آن کاسته می‌شود. هر چه بیت‌کوین به عنوان وسیله‌ای برای تبادلات بیشتر مورد استفاده قرار گیرد، این رمز ارز نقدینه‌تر می‌شود. رفته‌رفته بیتکوین مورد پذیرش خرده‌فروشان قرار می‌گیرد. اما هنوز هم در استفاده از بیت کوین در تراکنش‌های خرد، آثار سوء افت قیمت سال‌ 2017-2018 و کلاهبرداری‌های ارزهای دیجیتال را با خود به همراه دارد. در حال حاضر در سال 2021 با رشد قیمت بیت کوین و مقبولیت آن توسط نهادها و سازمان‌ها آینده ارزهای دیجیتال به عنوان واسطی برای صرافی‌ها از 3 سال گذشته روشن‌تر است،‌ اما هنوز هم نمی‌توان با قطعیت در مورد آن نظر داد.

• خودپردازها و کارت‌های اعتباری

علیرغم نوسان گسترده قیمت‌ها، شبکه خودپردازهای ارزهای دیجیتال به طور پیوسته در حال گسترش است. با پذیرش بیشتر خودپردازهای بیت کوین بر اهمیت آن‌ها افزوده شده، چرا که این خودپردازها روند خرید بیت کوین را نیز تسهیل می‌کنند. بسیاری از افراد با تراکنش‌هایی که به صورت آنلاین در صرافی‌ها انجام می‌شود راحت نیستند. بنابراین، این خودپردازها می‌توانند ابزار موثری برای از میان برداشتن این مشکل باشند. با این وجود، باید در نظر داشت که خرید از خودپردازها از خرید از صرافی‌های آنلاین پرهزینه‌تر است.

علاوه بر خودپردازها، روز‌به‌روز بر اهمیت دبیت کارت‌ها و کارت‌های اعتباری در عرصه ارزهای دیجیتال افزوده می‌شود. این کارت‌ها روند تراکنش‌ها و خرید را تسهیل می‌کنند. ظهور کارت‌های پرداخت نقدی برای بیت کوین و همچنین خودپردازهای بیت کوین، پذیرش و استفاده از این ارز دیجیتال را همه‌گیرتر کرد. این ابزارها با تسهیل فرآیند خرید و پرداخت در قیمت بازار به افزایش نقدینگی علاوه بر امنیت بالا کمک شایانی کردند

• مقررات

مقررات چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم، نقش بسزایی در این عرصه ایفا می‌کنند. کشورهای مختلف مواضع متفاوتی در برابر بیت کوین اتخاذ کرده‌اند. بیتکوین در برخی از آن‌ها غیرمجاز، در بسیاری از آن‌ها مجاز و در برخی دیگر قوانین مشخصی برای آن وجود ندارد. در بسیاری از کشورها مقامات در حال بررسی موقعیت هستند و بسیاری از آن‌ها یک مرحله جلوتر رفته و در حال بهینه نمودن قوانین وضع شده می‌باشند.

علی‌رغم مبهم بودن شرایط، ارزهای دیجیتال با سرعتی فزاینده در حال رشد هستند. روز به روز حضور بیت کوین از طریق خودپردازها، صرافی‌ها، فروشگاه‌ها، کازینوها و مواردی از این قبیل پررنگ‌تر می‌شود. با موضع صریح مقامات در مورد مسائلی همچون حمایت از حقوق مصرف‌کننده و مالیات روزانه افراد بیشتری به مبادله بیت کوین روی خواهند آورد که بر نقدینگی آن موثر بسیار است.

• آگاهی

بسیاری از افراد اسم «بیت کوین» را شنیده‌اند، اما نمی‌دانند چه هست و یا چگونه کار می‌کند. تنها در میان آنها قشر آینده‌نگر، سرمایه‌گذاران و تریدرها وارد این حوزه شده‌اند. در دهه‌های آغازین، محدود بودن اطلاعات و نبود رهنمودهای مشخص از جانب مقامات، علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال را بسیار محدود می‌کرد. با گسترش عرصه این ارزها، بسیاری از مردم دانش خود در مورد آن‌ها را ارتقا داده و به آن‌ها روی می‌آورند.

نتیجه‌گیری: نقدینگی بیت کوین

اگر به بیت کوین به عنوان یک دارایی نگاه کنیم،‌ متوجه می‌شویم که برای سرمایه‌گذاران اولیه بازدهی سودآوری به همراه داشته است. اما مشابه هر دارایی دیگر بیتکوین نیز مشکلات خاص خودش را دارد که نوسان قیمتی شدید یکی از آن‌هاست. عوامل متعددی در این نوسان قیمتی دخیل‌اند که نقدینگی یکی از آن‌هاست؛ نقدینگی موجب می‌شود قیمت ‌بیت‌کوین نوسانات شدیدی داشته باشد. بنابراین بهبود نقدینگی می‌تواند در کاهش خطرات بالقوه بیت‌کوین موثر باشد. پیش‌بینی مسیری که پیش روی این ارز قرار دارد کار ساده‌ای نیست، اما با نگاهی گذرا به نمودار قیمت آن می‌توان گفت که با گذشت زمان جایگاه آن رو به رشد است.