الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی (LPOS) چیست؟

الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی (Liquid Proof of Stake)، گونه‌ای از مکانیسم‌ اجماع اثبات سهام (PoS) است که در شبکه‌های بلاک چین استفاده می‌شود. برخلاف اثبات سهام که کاربران را ملزم می‌کند تا توکن‌های خود را برای مدت زمان مشخصی سهام‌گذاری کنند، این الگوریتم امکان مشارکت انعطاف‌پذیرتر را فراهم می‌کند. در اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی، کاربران می‌توانند متیاز سهام‌گذاری خود را واگذار کنند و در صورت نیاز، بتوانند به‌سرعت آن را بر داشت کنند.

الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی (LPOS) چیست؟

اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی (LPoS) یکی از انواع مکانیزم اجماع اثبات سهام است که در شبکه‌های بلاک چین استفاده می‌شود. این الگوریتم  مدل سنتی اثبات سهام را با ارائه انعطاف‌پذیری و کارایی بیشتر افزایش می‌دهد. در مدل LPOS، دارندگان توکن می‌توانند مستقیماً در فرآیند اعتبارسنجی بلاک‌ها شرکت کنند یا امتیاز سهام‌گذاری خود را به اعتبار‌سنج‌های دیگر واگذار کرده و در ازای آن نقدینگی دریافت کنند. این الگوریتم ویژگی‌های خاصی را ارائه می‌دهد که به آن‌ها می‌پردازیم:

• نقدینگی: برخلاف مدل سنتی اثبات سهام، الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی به کاربران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های خود را بدون کامل قفل‌کردن در شبکه، سهام‌گذاری کنند. آنها می‌توانند یکی از موارد زیر را انتخاب کنند:
• خود سهام‌گذاری: هر کاربر توکن‌های خود را سهام‌گذاری کرده و مستقیماً در فرآیند اعتبارسنجی شرکت می‌کند.
• واگذاری امتیاز سهام‌گذاری: در این مدل، حق اعتبارسنجی را به اعتبارسنج‌های دیگر منتقل می‌کنند که با نام بیکر (baker) شناخته می‌شوند و از آنها برای ایجاد بلوک در ازای دریافت سهمی از جوایز استفاده می‌کنند.

اثبات سهام LPos چگونه کار می‌کند؟

علاوه بر ویژگی‌هایی اثبات سهام دارد، اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی یک عنصر کلیدی انعطاف‌پذیری را معرفی می‌کند: تفویض اختیار (delegation). در ادامه خلاصه‌ای از نحوه عملکرد آن را بیان می‌کنیم:

در اثبات سهام، هرچه یک اعتبارسنج یا ولیدیتور توکن یا کوین‌های بیشتری را استیک‌کرده باشد، شانس بیشتری برای اضافه‌کردن بلوک بعدی و کسب پاداش دارد.

افزودن نقدینگی با تفویض اختیار

الگوریتم LPoS مفهوم تفویض اختیار را معرفی می‌کند که به دارندگان توکن اجازه می‌دهد کنترل بیشتری بر توکن‌های سهام‌گذاری‌شده خود داشته باشند:

همانطور که گفتیم کاربران می‌توانند انتخاب کنند که توکن یا کوین‌های خود را خودشان نگه‌دارند و یک گره یا نود اعتبارسنجی را اجرا کنند.

همچنین کاربرانی که نمی‌خواهند گره‌ای را اجرا کنند، می‌توانند اعتبار سهام‌گذاری خود را به اعتبارسنج دیگری واگذار که به‌عنوان بیکر یا نماینده‌ شناخته می‌شود. بیکرها بخش‌هایی با سخت افزار و تخصص لازم برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلوک هستند.

هنگامی که بیکر با استفاده از حق واگذار‌شده با موفقیت یک بلوک ایجاد می‌کند، پاداش دریافتی خود را با نمایندگانی تقسیم می‌کند که امتیاز سهام‌گذاری خود را با او را شریک شده‌اند.

به‌صورت کلی این الگوریتم سه ویژگی کلیدی دارد:

• تفویض اختیار: همانطور که توضیح دادیم، این مورد فرآیند را دموکراتیک‌تر می‌کند.
• کارایی: LPOS مصرف انرژی مرتبط با استخراج سنتی در سیستم‌های PoW را کاهش می‌دهد.
• امنیت: افزایش امنیت و کاهش خطر تمرکز را در مقایسه با الگوریتم اثبات کار و مدل سنتی اثبات سهام به‌همراه دارد.

مزایای اثبات سهام LPos چیست؟

در ادامه به مزایای الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی می‌پردازیم:

افزایش دسترسی

برخلاف مدل سنتی اثبات سهام که در آن اجرای یک گره اعتبارسنجی به تخصص فنی و منابع قابل‌توجهی نیاز دارد، این الگوریتم امکان مشارکت از طریق تفویض اختیار را فراهم می‌کند. حتی کاربرانی که دارایی‌های کوچک‌تری دارند، می‌توانند با واگذاری امتیاز سهام‌گذاری خود به اعتبارسنج‌ها (بیکرها) به افزایش امنیت شبکه کمک کنند.

بهبود بهره‌وری  

این الگوریتم بار محاسباتی کلی شبکه را کاهش می‌دهد. با تفویض اختیار، همه افراد نیازی به اجرای یک گره کامل (فول نود) ندارند که منجر به ایجاد سیستمی با مصرف انرژی کارآمدتر در مقایسه با فرآیند استخراج در مدل اثبات کار می‌شود که به معنای هزینه‌های عملیاتی کمتر برای شبکه و کاهش آلودگی  زیست محیطی است.

کنترل بیشتر کاربران 

تفویض اختیار در الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی به کاربران قدرت بیشتری می‌دهد. آن‌ها می‌توانند اعتبارسنج‌هایی را انتخاب کنند که با ارزش‌های آن‌ها همسو باشد، مانند آن‌هایی که بر امنیت یا توسعه جامعه تمرکز دارند. به‌علاوه، اگر کاربران از عملکرد یا هزینه‌ها ناراضی باشند، می‌توانند نمایندگان خود را تغییر دهند.

ایجاد نقدینگی

این الگوریتم از یک محیط اجرایی قابل اعتماد (TEE) استفاده می‌کند که به‌عنوان یک واسطه عمل خواهد کرد. کاربران، دارایی‌های خود را بر روی TEE سهام‌گذاری می‌کنند. بنابراین، دارایی‌های آنها کاملاً قفل نمی‌شود و می‌تواند برای سایر برنامه‌های دیفای استفاده شود، اما کاربران همچنین نمی‌توانند در طول دوره سهام‌گذاری به آنها دسترسی داشته باشند. 

معایب اثبات سهام LPos چیست؟

علاوه بر مزایا، الگوریتم LPOS معایبی نیز به همراه دارد:

پیچیدگی

در مقایسه با PoS سنتی، این الگوریتم مفهوم تفویض اختیار را معرفی می‌کند که می‌تواند لایه‌ای از پیچیدگی را برای تازه‌واردان به همراه داشته باشد. درک مکانیزم تفویض اختیار، انتخاب اعتبارسنج و خطرات آن ممکن است برای مشارکت مؤثر کاربران به تحقیقات بیشتری نیاز داشته باشد.

ریسک تمرکززایی

یکی از مزایای کلیدی الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی، ماهیت غیرمتمرکز آن است. با این حال، ویژگی تفویض اختیار آن می‌تواند منجر به متمرکزشدن شبکه شود. اگر بخش زیادی از دارایی‌های سهام‌گذاری‌شده در دست چند اعتبارسنج (بیکر) متمرکز شود، امنیت شبکه در صورت تبانی آن‌ها یا حمله هکرها می‌تواند به خطر بیفتد.

وابستگی اعتبارسنجی

زمانی که کاربران امتیاز سهام‌گذاری خود را تفویض می‌کنند، به اعتبارسنج اعتماد می‌کنند تا صادقانه و شایسته عمل کنند. اگر یک اعتبارسنج مرتکب اشتباه شود یا بدخواهانه عمل کند، پاداش اعتبارسنج یا بخشی از دارایی‌های واگذار شده می‌تواند از دست برود. کاربران باید قبل از واگذاری حق سهام‌گذاری خود در مورد اعتبارسنج‌ها به دقت تحقیق کنند.

پتانسیل سوء استفاده توسط بیکرها

در‌حالی‌که تفویض اختیار مزایایی را برای کاربران ارائه می‌دهد، فرصتی برای بازیگران بد نیز ایجاد می‌کند. اعتبارسنج‌های مخرب می‌توانند هزینه‌های بالایی برای تفویض اختیار تعیین کنند و اساساً سود نمایندگان را کاهش دهند.

کدام ارزها از اثبات سهام LPos استفاده می‌کنند؟

چندین پلتفرم برجسته بلاک چین، الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی را پذیرفته‌اند که هر کدام پیاده‌سازی منحصر‌به‌فرد خود را دارند. به‌عنوان مثال، تزوس از مکانیزم LPOS استفاده می‌کند. تزوس (Tezos) یک پلتفرم بلاک چین است که به دلیل تمرکز بر امنیت و حاکمیت بر روی زنجیره شناخته شده است. همچنین در جدول زیر نیز الگوریتم اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی را با اثبات کار و اثبات سهام مقایسه کردیم:

نتیجه‌گیری

اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی نشان‌دهنده یک گام مهم رو به جلو در فناوری بلاک چین است که جایگزینی پایدارتر، دموکراتیک و کارآمدتر برای مکانیزم‌های اجماع سنتی ارائه می‌دهد. همانطور که این فناوری به رشد خود ادامه می‌دهد، اثبات سهام مبتنی بر نقدینگی آماده تبدیل‌شدن به سنگ بنای بخش بلاک چین و ارزهای دیجیتال است.