لیکوئید شدن چیست؟

لیکوئید شدن یکی از بدترین و مهمترین مفاهیم بازار فیوچرز است که تریدر میتواند با آن روبهرو شود. در واقع مفهومی است که به از دست دادن بخش زیادی از سرمایه یا تمامی آن اشاره دارد. لیکویید شدن زمانی اتفاق میافتد که تریدر، معامله باز داشته و برای آن خد ضرر برای بستهشدن به موقع تعیین نکرده باشد. در این صورت ممکن است با نزولیشدن بازار در ارز مربوطه، ضرر زیادی را تجربه کرده و لیکوئید شود.
مفهوم کلی لیکویید شدن
لیکوئید شدن یکی از مفاهیمی است که در بازار فیوچرز و معاملات دارای لوریج (معاملاتی که در آن تمامی سرمایه متعلق به سرمایهگذار نبوده و بخشی را از صرافی یا پلتفرمی که در آن معامله میکند، دریافت کردهاست.) مورد استفاده قرار میگیرد.
زمانی تریدر لیکویید میشود که معامله مارجیندار باز داشته باشد که استاپ لاس یا حد ضرر برای آن تعیین نکرده و در حال حاضر ضرر به اندازهای زیاد شده که سرمایه موجود، برای پرداخت این ضرر کافی نیست. در این صورت صرافی معامله را بسته و برای پرداخت ضرر از تمامی سرمایه موجود استفاده میکند.
اجازه دهید با مثال توضیح دهیم: تصور کنید شما 10,000 دلار سرمایه دارید و قصد دارید تمامی آن را برای خرید بیت کوین اختصاص دهید. با توجه به کمبودن سرمایه، تصمیم شما بر این است که از معاملات لوریج استفاده کنید. یعنی مقداری سرمایه از صرافی دریافت کنید و آن را در سود معامله شریک کنید.
فرض کنید از ضریب لوریج 10 استفاده کنید. در این صورت کل سرمایه شما 100,000 دلار خواهد شد که 90,000 دلار آن متعلق به صرافی است. همچنین 10,000 دلار سرمایه اصلی شما (به آن مارجین هم گفته میشود)، به عنوان وثیقه در معامله محسوب میشود که در صورت ضرر، تماما از سرمایه شما کسر شود.
در زمان معامله قیمت بیت کوین 50,000 دلار است و پوزیشن معامله شما، در حال خرید (buy) قرار دارد. به این معنی که در صورت افزایش قیمت سود خواهید کرد. پس از مدتی قیمت به 45,000 دلار کاهش پیدا میکند و شما به اندازه 10% ضرر میکنید. 10% از 100,000 دلار، دقیقا به اندازه سرمایه اولیه شما (10,000 دلار) است. در این شرایط صرافی معامله را میبندد و سرمایه خود را برداشت میکند. تمامی سرمایه شما به عنوان ضرر معامله، از بین خواهد رفت و لیکویید میشوید.
دلیل اهمیت لیکوئید شدن
میتوان اهمیت لیکوئید شدن را از دو جهت مورد بررسی قرار داد:
اولین اهمیت لیکوئید شدن در جابهجایی قیمت ارزهای دیجیتال است. فرض کنید معاملهگران زیادی شروع به خرید بیت کوین با معاملات لوریج میکنند. در صورت سقوط قیمت بیت کوین و لیکوئید شدن تمامی این معاملهگران، صرافی به صورت اجباری تمامی داراییها را میفروشد. به این صورت حجم و فشار فروش بیت کوین بیشتر شده و قیمت آن از چیزی که هست، پایینتر میرود. به این شکل است که لیکوئید شدن زیاد، میتواند تاثیر زیادی در کاهش و یا حتی افزایش قیمت ارزهای دیجیتال داشته و بازار را زیر و رو کند.
از طرف دیگر وقتی معاملهگر لیکویید میشود، فشار روانی بسیار زیادی را باید تحمل کند. ممکن است سرمایه از دست رفته، تمام چیزی باشد که او دارد. در این شرایط دو حالت پیش میآید. در حالت اول معاملهگر از سرمایهگذاری در بازار کریپتوکارنسی دست میکشد؛ ولی در حالت دوم مدیریت ریسک را جدی گرفته و برای تمامی معاملات لوریج خود، با استفاده از استراتژی معاملاتی مناسب، حد ضرر مشخص میکند.
چه تفاوتی بین لیکوئید شدن و کاهش ارزش دارایی وجود دارد؟
لیکوئید شدن در واقع از دست دادن تمامی سرمایه موجود در معامله باز است ولی کاهش ارزش دارایی به معنای کاهش و از دست دادن بخشی از سرمایه است. در جدول زیر، این دو مفهوم را از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار میدهیم:
مفهوم | تعریف کلی | بازار معامله | کنترل معاملهگر | سطح ریسک | میزان فشار روانی |
لیکوئید شدن | از بین رفتن تمامی سرمایه | فیوچرز | کنترل ندارد (فروش خودکار دارایی توسط صرافی) | بالاترین میزان | بالا |
کاهش ارزش دارایی | از بین رفتن بخشی از سرمایه | فیوچرز و اسپات | کنترل دارد (میتواند برای فروش یا نگه داشتن باقی مانده سرمایه خود تصمیمگیری کند. ) | ریسک متوسط | متوسط |
عوامل تاثیرگذار بر لیکویید شدن در بازار ارزهای دیجیتال
عوامل مختلفی بر لیکوئید شدن در بازار ارزهای دیجیتال تاثیرگذار است:
نوسانات موجود در بازار کریپتوکارنسی
ماهیت اصلی بازار ارزهای دیجیتال، داشتن نوسانات بالا است. کسی نمیتواند آینده هیچ ارزی را پیش بینی کند و صرفا با استفاده از ابزارهای مختلف میتوان به صورت نسبی در رابطه با بالارفتن یا پایینآمدن نظر داد. به همین دلیل تمامی معاملاتی که در بستر کرپتوکارنس انجام میشود، تماما برپایه حدس و گمان است.
از طرف دیگر نوسانات بازار بسیار بالاست و ممکن است قیمت ارز مورد نظر شما در مدت کمی بهشدت کاهش یا افزایش پیدا کند. ممکن است سرمایه شما به اندازهای باشد که با کاهش ناگهانی قیمت ارز، لیکویید شوید.
استفاده از لوریج بسیار بالا
استفاده از معاملات دارای لوریج مزایا و معایب خاص خود را دارد. برای مثال در صورتی که بدون توجه به مدیریت ریسک و سرمایه، لوریج یا اهرم بسیار بالایی را برای معامله خود انتخاب کنید، قطعا درصد احتمال لیکویید شدن به میزان زیادی افزایش پیدا میکند.
درست است که در صورت کسب سود، میزان آن نسبت به معامله عادی بالاتر است ولی باید دقت زیادی در انتخاب میزان و عدد لوریج داشته باشید تا از لیکوئید شدن جلوگیری شود.
چگونه از لیکوئید شدن جلوگیری کنیم؟
با داشتن استراتژی معاملاتی مناسب در معامله و مدیریت ریسک به راحتی میتوانید از لیکویید شدن جلوگیری کنید:
انتخاب اهرم معقولانه
زمانی که شما بهدرستی میزان ریسک موجود در یک معامله را تعیین کنید، میتوانید به عدد منطقی برای لوریج برسید.
بهصورتکلی استفاده از اهرم پایین و خودداری از گرفتن اهرمهای بالا با طمع دریافت سود بسیار بالاتر، همیشه پیشنهاد میشود. همانطور که گفتیم بازار ارزهای دیجیتال قابل پیش بینی نیست و به همین دلیل بهتر است معاملات کوچکتر با خطر و ریسک پایینتر را در تعداد بالا انجام دهید.
استفاده از حد ضرر و حد سود
استفاده از حدضرر همیشه میتواند بهترین راهکار برای جلوگیری از لیکوئید شدن باشد. در این استراتژی شما قیمت مشخصی را برای خروج از بازار و فروختن داراییهای خود درنظر میگیرید. این عدد باتوجه به کمترین میزان ضرر درنظر گرفته میشود. در این صورت با کاهش قیمت ضرر خواهید کرد ولی به اندازه از دست دادن کل سرمایه نخواهد بود.
داشتن حد سود به شما کمک میکند تا با رسیدن به میزان سودی که خودتان پیش از شروع معامله تعیین میکنید، معامله بسته شده و دارایی فروخته شود. به این صورت شما میتوانید طمع خود را کنترل کنید و برای داشتن سود بالاتر در معامله نمانید؛ چراکه باتوجه به نوسانات بالا ممکن است قیمت ناگهان کاهش پیدا کرده و علاوه بر از بین رفتن سود قبلی، اصل سرمایه هم از بین برود.
محاسبه دقیق نقطه لیکوئیدی
قبل از اینکه بخواهید معامله خود را باز کنید، عدد و نقطه دقیق لیکوئیدی را محاسبه کنید. به این صورت بعدد منطقیتری برای حد ضرر انتخاب خواهید کرد و حتی اگر استفاده از استاپ لاس را فراموش کنید، با رصد قیمت و نزدیک شدن به نقطه لیکوییدی میتوانید معامله را ببندید و بخشی از سرمایه خود (هرچند کوچک) را نجات دهید.
داشتن آگاهی و تجربه
در نهایت نیز با داشتن دانش مالی کافی میتوانید از تحلیلهای خود اطمینان بیشتری داشته و کمتر دچار ضرر شوید. این دانش تنها با تمرین و مطالعه به دست خواهدآمد. در کنار آن میتوانید از افراد باتجربه درحوزه بازارهای مالی مشورت بگیرید و با دید بازتری وارد معامله شوید.
دنبال کردن اخبار کریپتوکارنسی
اخبار تاثیر مستقیم و زیادی بر قیمت ارزهای دیجیتال دارند. باداشتن اخبار دقیق این بازار و توانایی تحلیل مناسب آنها میتوانید آینده ارزهای مختلف را بهتر پیشبینی کنید و به این شکل در بازکردن معاملات، بهتر عمل خواهید کرد.
آیا لیکوئید شدن اجتنابناپذیر است؟
در نهایت و بعد از تمامی موضوعاتی که بیان کردیم باید به این سوال جواب دهیم که آیا نمیتوان از لیکویید شدن جلوگیری کرد؟ لیکوئید شدن به معنای از دست دادن تمام سرمایهای است که در حال معامله با آن هستیم ولی جلوگیری از چنین اتفاقی کاملا امکان پذیر است.
درست است که یکی از ویژگیهای یک معاملهگر و تریدر خوب، ریسکپذیری است ولی این ریسکگذیری اندازه و محدوده مشخصی دارد. اینکه بخواهید بدون توجه به استراتژیهای مدیریت ریسک و یا تحلیل بازار دست به معاله بزنید، ریسکپذیری نیست؛ بلکه دقیقا معنای بیرون ریختن سرمایه است.
ریسکپذیری در جایی معنا پیدا میکند که فرد تمامی جوانب احتیاطی که میتواند کنترل نماید را رعایت کرده و در قدم بعدی روی چیزی ریسک میکند که نمیتواند هیچ کنترلی روی آن داشته باشد. شما نمیتوانید روی قیمت ارز دیجیتال کنترلی داشته باشید ولی میتوانید تا حدامکان با استفاده از ابزارهای مختلف آن را تحلیل کنید و به کمک استراتژی مدیریت ریسک، میزان معقول سرمایهگذاری و حد سود و ضرر را تعیین کنید. با این رویه احتمال ضرر و کاهش سرمایه وجود دارد ولی احتمال لیکویید شدن به صفر کاهش پیدا میکند.
پس میتوان به صورت کامل از لیکوئید شدن جلوگیری کرد، فقط باید بهدرستی برای هرگامی که برمیدارید برنامهریزی کنید.