توکنیزه کردن دارایی ها در بلاکچین
به فرآیند تبدیل داراییهای واقعی به داراییهای دیجیتال در بلاکچین توکنیزه کردن داراییها میگویند. این امر باعث میشود تا مالکیت جزئی از داراییها ممکن شود. توکنیزه کردن (tokenization) میتواند نحوه سرمایهگذاری در داراییها را تغییر دهد. امکان توکنیزه کردن هرگونه دارایی از قبیل املاک و مستغلات، نقاشی، فلزات گرانبها و سهام شرکتها در بلاک چین وجود دارد. توکنیزه کردن دارایی به روند تبدیل داراییهای واقعی به داراییهای دیجیتال اشاره دارد.
توکنیزه کردن داراییها
قراردادهای هوشمند (smart contract) و بلاک چین (blockchain) را برای مدتی فراموش کنید. تصور کنید قصد دارید در حوزه املاک و مستغلات سرمایه گذاری کنید، اما 5,000 دلار در اختیار دارید. ممکن است بخواهید با مقادیر اندک شروع کنید و به مرور سرمایهتان را افزایش دهید. به عنوان مثال، هدفتان این است که هر دو یا سه ماه، مبلغی را سرمایه گذاری کنید. این روش ممکن است در صنعت املاک و مستغلات نامعقول به نظر برسد. زیرا نمیتوان تنها چهار یا پنج متر مربع از یک آپارتمان را خریداری کرد.
اکنون، وضعیت را معکوس کنید. شما مالک یک آپارتمان هستید و سریعا به پول نیاز دارید. ارزش آپارتمان شما 200,000 دلار بوده، اما شما تنها 30,000 دلار لازم دارید. آیا میدانید چگونه میتوانید از آن ملک برای بدست آوردن پول مورد نیازتان استفاده کنید؟
در اینجا، توکنیزه کردن مطرح میشود. بااستفاده از این روش میتوان حقوق مالکیت یک دارایی را به صورت یک توکن دیجیتالی تعریف کرد. آپارتمان شما با ارزش 200,000 دلار، قابل تبدیل به 200,000 توکن بوده و هر توکن برابر با 0.0005 درصد سهم آپارتمان است. توکنها در هر پلتفرمی که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی کند، صادر میشوند. به عنوان مثال، میتوان به بلاک چین اتریوم اشاره کرد. هنگامی که یک کاربر یک توکن خریداری میکند، به این معناست که مالک 0.0005 درصد از آن دارایی است. چنانچه فردی 80,000 توکن بخرد، 40 درصد از آن دارایی را در اختیار دارد و اگر همه 200,000 توکن را خریداری کند، مالک 100 درصد از آن دارایی میباشد.
بلاکچین، یک دفترکل (لجر) تغییرناپذیر بوده و تضمین میکند هنگامی که توکن خریداری شود، مالکیت از بین نمیرود، خواه در رجیستری تحت نظارت دولت ثبت شده باشد یا خیر. اکنون مشخص میشود که چرا بلاک چین به چنین خدماتی اختصاص یافته است. بنابراین، میتوان یک دارایی را توکنیزه کرد و سپس به صورت دیجیتالی در بلاک چین ارائه داد.
از آنجا که توکنیزه کردن در افزایش نقدینگی، کاهش هزینهها و تسویه حساب سریعتر نقش دارد، لذا، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. در اینجا، دلیل گرایش بازار به توکنیزه کردن را به طور دقیق بررسی میکنیم.
چرا داراییهایمان به صورت توکن درآوریم؟
-
عدم محدودیت منطقهای
یک سرمایه گذار میتواند در ملکی واقع در هر نقطه از جهان سرمایه گذاری کند، بدون اینکه آن ملک را از نزدیک دیده باشد. سرمایه گذاری در این حوزه، ایمن، سریع و آسان خواهد بود.
-
حذف واسطهها
حصول توافق در معاملات معمولاً زمانبر است. زیرا، تأیید مستندات تراکنشها و صلاحیت سرمایهگذار توسط نهادهای خارجی، هزینههای اضافی را به روند کار تحمیل میکند. اما، توکنیزه کردن داراییها نیاز به واسطهها را مرتفع میکند، زیرا بلاک چین از قابلیت لازم در ایجاد تغییرناپذیری و شفافیت برخوردار است.
-
مالکیت کسری از دارایی
با دیجیتالی شدن داراییها قابلیت تقسیم آنها بیشتر میشود. بنابراین، سرمایه گذاران میتوانند حتی درصد کمی از داراییهای توکنیزه شده را خریداری و در آنها سرمایه گذاری کنند. به عنوان مثال، شما میتوانید تنها 10 درصد از دارایی توکنیزه شده یک ملک را خریداری کنید. این امر، موانع ورود میلیاردها سرمایه گذار به این بازار را به طور چشمگیری رفع میکند.
-
نقدینگی بهبود یافته
ورود فرآیند سرمایهگذاری در بلاک چین، تعارضهای موجود را کاهش میدهد. توکنیزه کردن دارایی ضمن تضمین انطباق، انتقال خودکار مالکیت را امکانپذیر میکند. با کاهش پیچیدگیها و هزینهها، داراییهای توکنیزه شده امکان سرمایه گذاری با ارز فیات و معاملات p2p در صرافیهای مجاز را فراهم کرده که این امر میتواند نقدینگی را بهبود بخشد.
-
تراکنشهای سریع و ارزان
از آنجا که تراکنش و انتقال توکنها با قراردادهای هوشمند انجام میشود، فرایند مبادله خودکار است. اتوماسیون میتواند بار ناشی از خرید و فروش را بدون نیاز به هیچ واسطهای کاهش دهد. در نتیجه، معامله با کارمزد تراکنش کمتری انجام میشود.
-
سرمایه گذاران بیشتر
از گذشته، معامله داراییهای دنیای واقعی در تقسیم پذیری با محدودیتهایی روبرو بوده است. اما توکنیزه کردن دارایی این محدودیت را با امکان خرید یا فروش توکنهایی که نمایانگر مالکیت کسری از دارایی هستند، برطرف میکند. این امر سبب میشود که سرمایه گذاران بیشتری در روند سرمایه گذاری حضور یابند. توکنیزه کردن، فرصتهایی را در اختیار گروه جدیدی از سرمایه گذاران قرار داده و به آنها امکان میدهد پورتفوی سرمایه گذاری خود را با داراییهایی که قبلاً توانایی خرید آن را نداشتند، متنوع کنند.
با توجه به دلایل بالا میتوان نتیجه گرفت که توکنیزه کردن در سالهای آینده نیز به وقوع خواهد پیوست و فرصتهای متعددی را در اختیار گسترهای از طبقات دارایی (asset class) قرار خواهد داد.
در ادامه، برخی از طبقات دارایی را که میتوان توکنیزه کرد و در اختیار سرمایه گذاران خرد و کلان قرار داد، را بررسی میکنیم.
کدام داراییهایی را میتوان توکنیزه کرد؟
تقریباً تمامی طبقات دارایی، از داراییهای نامتعارفی نظیر کارهای هنری، تیمهای ورزشی و اسبهای مسابقه گرفته تا داراییهای سنتی مانند اوراق قرضه، املاک و مستغلات، صندوقهای سرمایه گذاری خطرپذیر و کالاها، را میتوان توکنیزه کرد.
-
املاک و مستغلات
توکنیزه کردن املاک و مستغلات امکان مالکیت کسری از دارایی را فراهم میکند. و شرایط برای سرمایه گذاریهای کلان و مشارکت افراد بیشتری در بازار مساعد میشود. داراییهای توکنیزه شده املاک و مستغلات سبب گسترش بازارهای سرمایه گذاری در این حوزه میشود.
- کالاها
توکنیزه کردن کالاهای اقتصادی میتواند علاوه بر تامین کالاها و چرخه عمر معاملات، فرصتهای جدیدی را در بازار ایجاد کند. تبدیل داراییهای فیزیکی به داراییهای دیجیتال قابل معامله، نقدینگی بهبود یافته و موانع کمتری را برای ورود به طبقات دارایی تحت نظارت سرمایه گذاران نهادی، ارائه میدهد.
-
سهام نهادها
در حال حاضر، اطلاعات مربوط به سهامداران و سهام شرکتهای کوچک تا متوسط در اوراق یا فایلهای کامپیوتری ثبت میشوند. هر یک از طرفین سوابق موجود در پایگاه داده خود را مدیریت میکند و فایلهای ذخیره شده ناکارآمد و مستعد خطا هستند. توکنیزه کردن سهام نهادها به شرکتها امکان میدهد تا با ارائه اطلاعات در یک دفترکل مشترک و غیر قابل تغییر، با سهامداران تعامل داشته باشند. سهامداران از اعتبار و شفافیت لازم برای انجام معاملات در بازار ثانویه برخوردار خواهند بود.
-
کالاهای فیزیکی
داراییهای غیرنقدی از قبیل آثار هنری، منافع مالکیت (ownership interests) در شرکتهای خصوصی، سهام مشارکت و غیره را میتوان برای ارائه منشأ، وامدهی و کشف قیمت از طریق شفافیت بلاک چین توکنیزه کرد.
اکنون، به بررسی اهمیت داراییهای توکنیزه شده در بلاک چین برای کاربر و صادرکننده آنها میپردازیم.
مزایای توکنیزه کردن داراییها
امروزه درصد زیادی از جمعیت جهان نمیتوانند به سرمایه گذاریهایی با ارزش بالا دسترسی داشته باشند. تکنیکهای جدید تشکیل سرمایه با پشتوانه فناوری بلاک چین، مقدمهای برای تحرک سرمایه و بازارهای بین المللی سرمایه است.
-
قابلیت دستیابی
داراییهای توکنیزه شده در تمام طول هفته و به صورت 24 ساعت، از هر کجای جهان قابل دسترس هستند.
- غیرقابل تغییر
مالکیت توکن به محض خرید تغییر میکند. بنابراین، اگر مالک آن را به شخص دیگری بفروشد، از شخصی به شخص دیگر قابل انتقال است. در صورت بروز هرگونه اختلاف، میتوان به سوابق غیرقابل تغییر مالکیت مراجعه کرد.
-
شفافیت
از آنجا که هر گزارش در یک دفترکل مشترک و غیر قابل تغییر نگهداری میشود، مالکیت یک دارایی به صورت متقلبانه امکانپذیر نیست. شفافیت در این اکوسیستم سبب میشود که افراد درک صحیحی از دفترکل به روز شده سوابق مالکیت داشته باشند.
-
مقرون به صرفه
داراییهای توکنیزه شده، دخالت واسطههایی که اغلب دسترسی به سرمایه گذاری را محدود میکنند، از بین میبرد. حذف واسطهها از سیستم سبب کاهش کارمزدهای بالا و شفافیت آن میشود.
-
سرمایهگذاری آسان
با امکان مالکیت کسری از داراییهای توکنیزه شده، نقدینگی بیشتری فراهم میشود. توکنیزه کردن دارایی باعث میشود حداقل سرمایه گذاری حذف شود.
اگرچه توکنیزه کردن داراییها فرصتهای جدیدی را برای معامله داراییها فراهم میکند، اما بسیاری از چالشهای موجود، پذیرش این روش رو به رشد را محدود میکنند.
در ادامه، برخی از چالشهایی را که مانع از پذیرش توکنیزه کردن داراییها میشوند، بررسی میکنیم.
موانع توکنیزه کردن داراییها
برای گسترش دامنه توکنیزه کردن و اقتصاد توکن، بایستی به برخی از چالشها غلبه کنیم. علاقه روزافزون به مبحث توکنیزه کردن داراییها توجه مقامات دولتی و کارگزاران، را بیش از پیش به این موضوع جلب نموده است.
-
عدم قطعیت در مرامنامه
فقدان مرامنامه (code of conduct) و استانداردهای مشترک برای توسعه و مدیریت داراییهای توکنیزه شده، نهادهای مالی را برآن داشته تا ساختار تجارت را بررسی نموده و سرمایه گذاران را در معرض اقدامات ناخواسته قرار دهند. استفاده از چارچوبهای رسمی اطمینان تمامی فعالان بازار را به دنبال دارد.
-
عدم قطعیت در مقررات
فقدان مقررات در حوزههای قضایی و ماهیت فراگیر فناوری نوپای بلاکچین، سبب شده است سرمایه گذاران و موسسات، داراییهای توکنیزه شده را با اطمینان نگهداری نکنند. تمامی ناظران، سیاست گذاران بومی و جهانی میبایست برای ارائه چارچوب قانونی لازم، از جمله جنبههای مدیریت داراییهای دیجیتال، با یکدیگر هماهنگ شوند.
علاوه بر چالشهای فوق، برخی از شرکتها در حل مسائل این چنینی برای انطباق همکاری میکنند. به عنوان مثال، هاربر (harbor) قصد دارد قوانین انطباق را در سطح توکن ایجاد کند. آنها با کسب اطلاعاتی درباره خریدار و فروشنده و همچنین محل معامله، میزان انطباق معامله را بررسی میکنند. چنانچه معامله قابل پذیرش باشد، معامله در هر پلتفرم مبادلاتی امکانپذیر است.
تطابق نظارتی و سیاست شناخت مشتری مناسب (kyc) میتواند پذیرش توکنیزه کردن دارایی را برای هر صنعتی آسانتر کند. سازمان اوراق بهادار و بازارهای اروپا (esma) و سازمان بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (sec) در زمینه توکنیزه کردن پیشرفتهایی را داشتهاند و در این باره اظهار نظر کردهاند. کشورهایی مانند مالت و سوئیس نیز در صدد اختصاص مکانی به بازارهای این نوع داراییها هستند. چارچوب نظارتی نقش مهمی در توسعه ایمن اقتصاد توکن ایفا میکند.
همچنین، افراد ممکن است نگران ارتباط توکن با داراییهای دنیای واقعی باشند. به عنوان مثال، شما توکنهایی دارید که معادل کسری از 100 گرم شمش طلا بوده و در یک بانک متولی (custodian bank) نگهداری میشود و 5 شمش از آن بانک به سرقت رفته است. اتفاقی که برای توکنهای شما و سایر هولدرها میافتد این است که در صورت عدم اثبات ارتباط این توکنها با داراییهای مشهود، ارزش آنها کاهش مییابد.
بنابراین، توکنیزه کردن دارایی مستلزم ساختار مناسب برای پیشرفت و تبدیل شدن به جریان اصلی کسب و کارها در سراسر جهان است.
برای مشارکت در اقتصاد توکن چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
اقتصاد توکن، نشاندهنده تغییر معناداری از عوامل متمرکز گسترده به حالت فردی میباشد. کریپتولوژی، جایگزین واسطهها با اعضای شبکه بلاکچین میشود که الگوریتمهای پیچیدهای را برای تأیید صحت دفتر کل اجرا میکنند. موسسات مالی باید بدانند که چگونه با اقتصاد توکنی سازگار خواهند شد.
در ادامه، برخی از عوامل دخیل در اقتصاد توکنی ارائه میشود:
-
مدل تجاری
موسسات مالی در مورد عملکرد زنجیره ارزش تصمیمگیری میکنند. به عنوان مثال، آنها میتوانند در مورد ساختار توکن به صادرکنندگان مشاوره داده و یا حافظ داراییهای توکنیزه شده باشند. آنها با بهرهگیری از تخصص بانکهای متولی، تراکنشهای چرخه عمر را در دفتر کل توزیع شده ایجاد میکنند. در یک مدل پیشرفته، پردازش چرخه عمر را در قراردادهای هوشمند پیادهسازی کرده و آنها را در شبکه بلاکچین عمومی میزبانی میکنند. همچنین، آنها میتوانند خدماتی را برای مدیریت توکن در حسابهای مشتری ارائه داده و یا به عنوان توزیعکنندگان مرکزی، امکان خرید و فروش توکن در صرافیها یا پلتفرمهای متنوع توکنیزهسازی را فراهم نمایند.
-
امنیت سایبری
از زمانی که پرداختهای دیجیتال در سال 2017 به ارقام میلیارد دلاری رسید، مجرمان سایبری توکنها را بیش از پیش هدف قرار دادهاند. اگرچه دفترکلهای توزیع شده از درجه بالایی از امنیت سایبری برخوردارند، اما این اکوسیستم نقاط ضعفی نیز دارد که میبایست مورد توجه قرار گیرد. یکی از نقاط ضعف آن، مدیریت کلیدهای شخصی و کیف پولها است، زیرا امکان سرقت کلیدهای خصوصی و دسترسی به کیف پولها وجود دارد. بنابراین، موسسات مالی بایستی اقدامات امنیتی را در نظر گرفته و راهکاری برای ذخیره ایمن کلیدها و کیف پولها ارائه دهند.
-
ادغام پلتفرمها
موسسات مالی مدلهای عملیاتی مختلفی را براساس مدل تجاری مورد نظرشان اجرا خواهند کرد. با توجه به اجزای مدلهای عملیاتی، بایستی در مورد نوع پلتفرمهای بلاکچین تصمیمگیری نمایند. انتخاب پلتفرم مناسب به دستورالعملها، نوع محصولات یا خدمات ارائه شده به مشتری و سایر عوامل بستگی دارد. همچنین لازم است زیرساختی را در نظر بگیرند که راه حلهای اقتصادی و فنی را برای مدلهای تجاری آنها ارائه داده و تأثیر آن بر سیستمهای پایین دست را نیز در نظر بگیرد. چنانچه یک پلتفرم جدید نتواند با سیستمهای قدیمی ادغام شود، موسسات مالی ممکن است مجبور شوند تغییرات جزئی را در پلتفرم سیستمهای اطلاعاتی اعمال نمایند.
-
حوزه قضایی
از آنجا که چارچوبهای نظارتی و قانونی میتوانند از حوزهای به حوزه دیگر متفاوت باشند، موسسات مالی بایستی تضمین کنند که توکنها هم در حوزه قضایی سرمایه گذار و هم در حوزه قضایی صادرکننده مطابقت دارند.
-
انطباق
سیاستهای ضد پولشویی و kyc (احراز هویت) در راس تعهدات هر موسسه مالی هستند. در اقتصاد توکن که تعاملات تجاری، برگشتناپذیر و سریع بوده، روشهای مطابقت با مقررات بایستی تعدیل شوند. موسسات بایستی به جای بازسازی چرخه، با نهادهای جدیدی نظیر تاسیسات kyc، استارتآپهای فناوری یا فروشندگان نرمافزارهای بلاکچین، برای اعمال اقدامات عملیاتی جدید و اثبات سازگاری آنها در فضای دیجیتال، همکاری کنند.
انتظار ما این است که با توکنیزه کردن داراییها، عوامل، خدمات و نقشهای جدیدی به بازار وارد شوند. این امر، فرصتهای منحصربهفردی را در اختیار عوامل سنتی قرار داده تا تقاضاهای جدید اقتصاد توکن را برآورده کنند.