ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) چیست و چه اهمیتی دارد؟

ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) که به اختصار TVM گفته می‌شود، یکی از اساسی‌ترین اصول مدیریت مالی است که نشان می‌دهد میزان مشخصی از پول، در حال حاضر بیشتر از همان میزان پول در آینده ارزش دارد! این موضوع، احتمالاً برای ایرانی‌ها بیش از دیگر نقاط جهان ملموس است!! این‌که تورم از یک سو می‌تواند روی از‌دست‌رفتن ارزش پول تأثیرگذار باشد و از طرفی سرمایه‌گذاری با پول در زمان حال نیز می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور ارزش آن را چندین برابر کند. در ادامه این مقاله، بیشتر در‌خصوص ارزش زمانی پول و ماهیت و کاربردهای آن صحبت خواهیم کرد.

😨 فقط با ۷ دلار  👈 خرید بیت کوین از همتاپی 👉

ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) چیست؟

ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) یا به اختصار TVM، یکی از اصلی‌ترین و کاربردی‌ترین اصول و مبانی مدیریت ثروت است که به‌ویژه در کشوری با اقتصاد تورمی مثل ایران، برای عموم مردم قابل‌لمس بوده و می‌تواند بسیار حساس و کاربردی باشد.

برای تعریف ارزش زمانی پول، بیایید یک مثال ساده را با‌هم بررسی کنیم:

تصور کنید در یک قرعه‌کشی یا مسابقه برنده ‌شده‌اید و قرار است مقدار یکصد میلیون تومان وجه رایج مملکت به حساب‌تان واریز شود. ترجیح می‌دهید این مبلغ همین امروز به حساب‌تان واریز سود یا سه ماه بعد؟!

قطعاً بدون فکر‌کردن امروز را انتخاب می‌کنید (هرچه سریع‌تر بهتر)؛ اما چرا؟!

• سه ماه بعد به‌خاطر تورم ارزش پول کمتر می‌شود
• طی این سه ماه می‌توان با این پول سرمایه‌گذاری کرده و به سود رسید

در کشوری مثل ایران که ارزش ریال آن شکاف قیمتی بسیار زیادی با دلار داشته و روزبه‌روز هم در حال افزایش است، ارزش پول هر لحظه در حال کاهش است و در نتیجه شما هر چقدر زودتر پولتان را دریافت کنید، بهتر است.

اگر امروز با دلار ۷۰هزار تومانی پولتان را بگیرید، مثل این است که حدود ۱۴۰۰ دلار جایزه گرفته‌اید. اما سه ماه بعد که قیمت دلار به ۸۰هزار تومان رسید، جایزه شما چیزی حدود ۱۲۰۰ دلار خواهد بود! یعنی در همین سه ماهه ۲۰۰ دلار ناقابل از دست داده‌اید!

در عین حال، علت دوم را هم نباید دست، کم گرفت. بازارهای زیادی هستند که شما می‌توانید با این ۱۰۰میلیون تومان در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده و کسب سود کنید. مثلاً بیایید ببینیم اگر یک نفر یک ماه پیش به اندازه ۱۰۰میلیون تومان ارز دیجیتال بیت کوین می‌گرفت، اکنون در چه وضعیتی بود؟!

• قیمت بیت کوین در اواسط شهریور ماه ۱۴۰۲: حوالی ۵۷هزار دلار
• قیمت بیت کوین در اواسط آذرماه ۱۴۰۲: حوالی ۱۰۰هزار دلار

یعنی طی همین سه ماه، قیمت بیت کوین چیزی در حدود ۴۳هزار دلار افزایش پیدا کرده است (۷۵ درصد افزایش) که برای ۱۰۰میلیون تومان، ۷۵ میلیون تومان در معاملات ساده و اسپات ـ بدون اهرم ـ سود در پی دارد. یعنی شما اگر سه ماه قبل به اندازه ۱۰۰میلیون تومان بیت کوین خریده بودید، اکنون به اندازه ۱۷۵میلیون تومان بیت کوین داشتید.

حالا این دو افزایش (افزایش سود سرمایه‌گذاری و افزایش قیمت دلار) را با هم ترکیب کنید؛ در همین سه ماه، کلی می‌توانید سود به جیب بزنید!! این درست همان چیزی است که ارزش زمانی پول نام دارد. ارزش زمانی پول نشان می‌دهد که یک مقدار مشخصی از پول در زمان حال، بیشتر از همان مقدار پول در آینده ارزش دارد.

اهمیت ارزش زمانی پول (TVM)

برای درک اهمیت ارزش زمانی پول، شما ابتدا باید با چند مفهوم بسیار مهم و اساسی آشنا شوید:

هزینه فرصت (Opportunity Cost)

در بحث سرمایه‌گذاری، شما ممکن است گزینه‌های زیادی پیش رو داشته باشید. این گزینه‌ها، از نظر پتانسیل سود و سطح ریسک تفاوت‌هایی باهم دارند. ممکن است ترجیح دهید یک روش سرمایه‌گذاری کم‌ریسک با پتانسیل سود پاین‌تر مثلا (۲۰ درصدی) را انتخاب کنید، یا سراغ یک روش سرمایه‌گذاری پرسودتربروید (مثلاً ۴۵ درصد) که ریسک بالاتری هم دارد.

اگر یک گزینه را انتخاب کنید، فرصت انتخاب گزینه بعدی را از دست داده‌اید و این فاکتوری است که در مدیریت مالی، هزینه فرصت (Opportunity Cost) نامیده می‌شود.

تورم (Inflation)

موضوع بسیار مهم دیگری که می‌تواند در بحث ارزش زمانی پول اهمیت داشته باشد، فاکتور تورم (Inflation) است. برای درک بهتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله «تورم چیست و چگونه ایجاد می‌شود» را بخوانید. به‌طور خلاصه می‌هوان گفت تورم به معنی کاهش قدرت خرید با استفاده از مقدار مشخصی پول در واحد زمان است.

این فاکتور، برای کاربران ایرانی کاملاً ملموس است. شما اگر سال گذشته با ۲.۵ میلیون تومان یک گرم طلا خریداری می‌کردید، اکنون با همان ۲.۵ میلیون تومان تنها قادر به خرید کمی بیش از نیم گرم طلا هستید و این یعنی قدرت خریدتان به شدت پایین‌تر آمده است!

پس هرچه میزان تورم بیشتر باشد، ارزش زمانی پول نیز تغییرات بیشتری را تجربه کرده و بیشتر می‌شود. یعنی همان مقدار پول در زمان حال، ارزش بسیار بیشتری به همان مقدار پول در آینده خواهد داشت.

ریسک و عدم قطعیت

و آخرین فاکتوری که لازم است در بحث اهمیت ارزش زمانی پول بررسی کنیم، بحث ریسک و عدم قطعیت است. در مثال جایزه، شاید یکی از دلایلی هم که خودتان به زبان نمی‌آورید، این باشد که اگر سه ماه بعد واریز نکردند چه؟!

طیف گسترده‌ای از عوامل مثل شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مالی و یا حتی فردی ممکن است باعث شوند تا پولی که قرار بود در آینده به دست ما برسد با مشکل مواجه شود. در‌واقع، پولی که اکنون در اختیار ماست، قابل‌اعتماد‌تر و ایمن‌تر بوده، ریسک کمتری دارد و قطعی است.

نحوه محاسبه ارزش زمانی پول

برای این‌که بتوانید ارزش زمانی پول را محاسبه کنید، باید از فرمول زیر استفاده کنید:
معیارهای مورد استفاده در این فرمول عبارتند از:

• ارزش فعلی پول (PV)
• ارزش آینده یا آتی پول (FV)
• تعداد دوره‌های زمانی (n)
• نرخ تنزیل (r)

ارزش فعلی پول (Present Value)

ارزش فعلی پول (Present Value) که به اختصار PV نیز خوانده می‌‌شود، مقدار کالا یا قدرت خریدی است که شما در حال حاضر در اختیار دارید.

ارزش آینده یا آتی پول (Futures Value)

ارزش آینده پول که به اختصار با نماد FV نمایش داده می‌شود، نقطه مقابل ارزش فعلی پول بوده و بر مقدار پولی دلالت دارد که یک سرمایه‌گذار، در یک زمان معین، با توجه به نرخ بهره مشخص در آینده دریافت خواهد کرد. فرمول محاسبه آن هم از قرارِ زیر است:

نرخ تنزیل (Discounting Rate)

نرخ تنزیل (Discounting Rate) که در فرمول ارزش زمانی پول با نماد r نمایش داده شده است، ارزش فعلی جریان‌های نقدی آینده را نشان می‌دهد. این نرخ، مقدار و ریت کاهش ارزش پول در طول زمان را نشان می‌دهد.

به این ترتیب، شما می‌توانید با محاسبه ارزش زمانی پول، استفاده بهتری از سرمایه خود داشته و گزینه‌های بهتری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم. البته، در این مقاله، با توجه به محدودیت فضا، سود را ساده در نظر گرفتیم و سودهای روزشمار و ماه‌شمار و غیره را بررسی نکردیم؛ یا به فاکتورهایی مثل سود مرکب و تأثیر آن‌ها در نتیجه نهایی ارزش زمانی پول اشاره‌ای نکردیم.

جمع‌بندی

ارزش زمانی پول (Time Value Of Money) یا به اختصار TVM، یکی از اصلی‌ترین و کاربردی‌ترین اصول و مبانی مدیریت ثروت است که به‌ویژه در کشوری با اقتصاد تورمی مثل ایران، برای عموم مردم قابل‌ لمس بوده و می‌تواند بسیار حساس و کاربردی باشد.

ارزش زمانی پول نشان می‌دهد که یک مقدار مشخصی از پول در زمان حال، بیشتر از همان مقدار پول در آینده ارزش دارد و برای محاسبه آن نیز فرمولی ارائه شده است که می‌توانید در متن مقاله مطالعه کنید.

ارزش زمانی پول، می‌تواند کاربردهای گسترده و مهمی برای کاربران داشته باشد:

• برنامه‌ریزی بازنشستگی
• بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری
• مدیریت و برنامه‌ریزی برای پرداخت‌های دوره‌ای
• مدیریت و برنامه‌ریزی برای بدهی‌های طولانی‌مدت و غیره…

درک مفهوم ارزش زمانی پول، برای حفظ ارزش پول آن در کشوری با اقتصاد تورمی اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌تواند شما را برای مدیریت ثروت و برنامه‌ریزی برای آینده و بازپرداخت‌هایتان کمک کند.